Κανείς μέχρι τώρα δεν έχει μιλήσει για την κρυφή εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ και του ΔΝΤ, η οποία αναφέρεται στο κείμενο του με τίτλο «The Political Feasibility of Adjustment»( ΟΟΣΑ Christian Morrisson http://www.oecd.org/dev/1919084.pdf)
ΠΗΓΗ
Το 2010 με το πρώτο μνημόνιο παρουσιάστηκε πως η συμμετοχή του ΔΝΤ στην τρόικα έγινε για οικονομικούς λόγους. Δηλαδή η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν είχαν επιπλέον των 80 δις, αλλά 30 δις για την χρηματοδότηση της Ελλάδας και χρειαζόταν και η συμμετοχή και του ΔΝΤ. Βέβαια, αργότερα, για την χρηματοδότηση των άλλων χωρών που έπληξε η κρίση βρέθηκαν τρισεκατομμύρια ευρώ. Οι αναφορές της Μέρκελ για την αναγκαιότητα της παρουσίας του ΔΝΤ στο πρόγραμμα και τα όσα συνέβησαν και σε άλλες χώρες, καταδεικνύουν πως η συμμετοχή του ΔΝΤ έγινε για άλλους λόγους. Ο Παπανδρέου μπορεί να φταίει για πολλά, αλλά όχι και για το ότι έφερε μόνος του το ΔΝΤ στην Ελλάδα.Ο ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ μελέτησαν όλες τις περιπτώσεις των χωρών που εφαρμόστηκαν πρόγραμμα λιτότητας και κατέληξε σε μία μεθοδολογία εφαρμογής των μέτρων, με τις λιγότερες δυνατές αντιδράσεις.
Το ΔΝΤ διαπίστωσε πως υπό την πίεση των απεργιακών κινητοποιήσεων, ακόμη και εξεγέρσεων, πολλές κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να διακόψουν ή να περικόψουν σημαντικά τα προγράμματα λιτότητας.
Η συμμετοχή λοιπόν του ΔΝΤ στην τρόικα έγινε γιατί η Ε.Ε. και η Ε.Κ.Τ. παρόλο που είχαν τις τεχνικές δυνατότητες να σχεδιάσουν ένα «άριστο πρόγραμμα λιτότητας» δεν είχαν την τεχνογνωσία για την εφαρμογή του.
Στο πρώτο μνημόνιο αναφέρονται ως έξοδα διαχείρισης του δανείου το εξωφρενικό ποσό των 400 εκ. ευρώ. Αυτά τα χρήματα χρειάστηκαν για να στηθεί ένας ολόκληρος μηχανισμός παρακολούθησης και εφαρμογής των απαιτήσεων του μνημονίου.
Πέραν των γνωστών μελών της τρόικας, υπάρχει λοιπόν και η κρυφή ΠΑΡΑΤΡΟΪΚΑ που ασχολείται με των τρόπο εφαρμογής των μέτρων λιτότητας.
Μετά από τέσσερα χρόνια εφαρμογής των μνημονίων στην Ελλάδα παρά τα όσα δημοσιοποιούνται περί αποτυχίας του ΔΝΤ στην πραγματικότητα τα όσα έγιναν, είναι η μεγαλύτερη επιτυχία του ΔΝΤ όλων των εποχών, στην εφαρμογή μέτρων λιτότητας. Δεν έχει τόσο σημασία αν κάποιοι οικονομικοί δείκτες δεν έχουν το κατάλληλο μέγεθος αλλά το ότι μπορεί να λαμβάνονται πλέον μέτρα τα οποία μέχρι πριν λίγο καιρό φάνταζαν απίστευτα, σήμερα δεν θα συναντήσουν παρά ελάχιστες αντιδράσεις.
Ένας ολόκληρος λαός έχει σχεδόν στο σύνολο του απονευρωθεί.
Η πραγματική εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ περιλαμβάνει συμπεράσματα από την εφαρμογή των μέτρων λιτότητας σε άλλες χώρες, τον τρόπο που μπορούν να εφαρμοστούν με τις λιγότερες αντιδράσεις, ποια μέτρα δεν προκαλούν αντιδράσεις, τον τρόπο αντιμετώπισης των απεργιών, την μεθοδολογία της αύξησης των τιμών, την τεχνική του διαίρει και βασίλευε, την επικοινωνιακή πολιτική της κάθε Κυβέρνησης, τον τρόπο διαμόρφωσης κατάλληλων πολιτικών συνθηκών καθώς και τους τρόπους παράκαμψης του Συντάγματος και της δικαστικής εξουσίας.
Το πρωτότυπο κείμενο γράφτηκε το 1996. Είναι προφανές πως το ΔΝΤ και ο ΟΟΣΑ, θα έχουν προβεί σε αρκετές «βελτιώσεις» από τότε, αλλά η φιλοσοφία της «εργαλειοθήκης» δεν έχει αλλάξει.
1. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΝΤ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ.
1.1 Η αυστηρή εφαρμογή ενός προγράμματος λιτότητας, σημείο προς σημείο είναι πολιτικά επικίνδυνη. Ενώ οι στόχοι της προσαρμογής θα πρέπει να επιδιώκονται με κάθε κόστος, η επιλογή του μέσου που θα χρησιμοποιηθεί πρέπει να μπορεί να αλλάξει ανά πάσα στιγμή. Ένα μέτρο λιτότητας μπορεί να οδηγήσει σε αναταραχή την κοινωνία, στην συνέχεια την λήψη μέτρων καταστολής και στο τέλος την ανάκληση του μέτρου.
(Είναι χαρακτηριστικό πως πρώτα διαρρέεται στο τύπο κάποιο μέτρο και ανάλογα με τις αντιδράσεις που υπάρχουν μπορεί να γίνει τροποποίησή του.)
1.2 Είναι απαραίτητο, και πάνω απ’ όλα, να υπάρχει μια ομάδα ειδικών, οι οποίοι μπορούν να παρακολουθούν την εξέλιξη του προγράμματος λιτότητας, βδομάδα τη βδομάδα, προκειμένου να είναι σε θέση να παρεμβαίνουν όταν και όπου απαιτείται. Συμμετοχή μόνο ξένων, στην ομάδα αυτή που δεν γνωρίζουν την πραγματικότητα κάθε χώρας μπορεί να οδηγήσει σε άσχημα αποτελέσματα.
(Το γιατί «έλληνες» συμμετέχουν στην κατακρεούργηση ελλήνων και στην καταλήστευση της ίδιας τους της πατρίδας χρήζει ψυχιατρικής εξέτασης, αλλά από παλιότερα παραδείγματα σαν δικαιολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί πως ίσως οι ίδιοι να πιστεύουν πως σώζουν την χώρα τους, ότι κάνουν το καθήκον τους, ότι άλλοι αποφασίζουν και αυτοί απλώς εκτελούν εντολές, ή τέλος επειδή είναι πολλά τα λεφτά.)
1.3 Κυβερνήσεις στο παρελθόν εφάρμοσαν επιτυχημένη επικοινωνιακή πολιτική ή υπήρξαν αρκετά δημοφιλής, ήταν όμως ανίκανες σε οικονομικά θέματα με αποτέλεσμα την αποτυχία των προγραμμάτων λιτότητας.
( Οι κυβερνήσεις Καραμανλή αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα.)
1.4 Για να έχει επιτυχία ένα πρόγραμμα λιτότητας θα πρέπει η κυβέρνηση θα επιδεικνύει αποφασιστικότητα και άριστη κατανόηση των οικονομικών μηχανισμών.
(Τόσο ο Παπανδρέου όσο και ο Σαμαράς αναγκάστηκαν να διαγράψουν δεκάδες βουλευτές από τα κόμματά τους, για τα δείξουν την αποφασιστικότητά τους. Ο δε Παπαδήμος εμφανίστηκε σαν ο άριστος γνώστης της κατάστασης της οικονομίας.)
1.5 Κατά την ανάληψη της εξουσίας από μία νέα κυβέρνηση θα πρέπει αυτή να κατηγορήσει για την ανάγκη λήψης αντιλαϊκών μέτρων τον προκάτοχό της.
( Το έπραξε αυτό τόσο ο Παπανδρέου το 2009 όσο και ο Σαμαράς το 2012.)
1.6 Το ΔΝΤ από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 συμπέρανε πως για την αντιμετώπιση μίας οικονομικής κρίσης τα σημαντικότερα μέτρα που θα πρέπει να λαμβάνονται είναι η αποκατάσταση των μακροοικονομικών ανισορροπιών, ιδιαίτερα του ισοζυγίου πληρωμών, μέσω βραχυπρόθεσμων μέτρων, όπως οι περικοπές του προϋπολογισμού και της αυστηρής νομισματικής πολιτικής μέσω της υποτίμησης.
(Η ιδιαιτερότητα της Ελλάδος ήταν η συμμετοχή της στο ευρώ και το γεγονός πως δεν μπορούσε να εφαρμοστεί το μέτρο της υποτίμησης άμεσα. Για πρώτη φορά το ΔΝΤ έπρεπε να πειραματιστεί με το μέτρο της εσωτερικής υποτίμησης σε βάθος χρόνου.)
1.7 Τέσσερεις είναι οι παράγοντές που αλληλεπιδρούν για την εφαρμογή ενός προγράμματος λιτότητας. Η κυβέρνηση κάθε χώρας, οι κοινωνικές ομάδες, οι οικονομικοί παράγοντες καθώς και οι διεθνείς οργανισμοί μαζί με τους δανειστές. Θα πρέπει διαρκώς να λαμβάνονται υπόψη η αλληλεπίδραση αυτών των παραγόντων.
2. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ.
2.1 Τα μέτρα λιτότητας που εφαρμόζονται θα πρέπει να ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο κοινωνικής αναταραχής.
2.2 Υπάρχει μία καθυστέρηση από τρεις έως έξι μήνες, από την ανακοίνωση των μέτρων λιτότητας μέχρι την εμφάνιση ταραχών, απεργιών ή διαδηλώσεων. Η καθυστέρηση αυτή είναι ενδιαφέρουσα, διότι αποδεικνύει ότι πολιτικές αντιδράσεις εμφανίζεται στο τέλος της στιγμή που τα μέτρα εφαρμόζονται πράγματι, παρά όταν έχουν ανακοινωθεί. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από την τεχνική φύση της προσαρμογής: όταν η κυβέρνηση ανακοινώνει το πρόγραμμά της και το περιγράφει σε γενικές γραμμές, οι περισσότεροι από τους ενδιαφερόμενους δεν είναι σε θέση να σχηματίσουν σαφή ιδέα των συνεπειών του για αυτούς, ή νομίζουν ότι θα επηρεαστούν κυρίως οι άλλοι.
2.3 Η μεταρρύθμιση που χρειάζεται πιο συχνά, και είναι η πιο επικίνδυνη, είναι η αναδιοργάνωση και η ιδιωτικοποίηση των δημόσιων επιχειρήσεων. Η μεταρρύθμιση αυτή είναι πολύ δύσκολη, επειδή οι εργαζόμενοι σε αυτόν τον τομέα είναι συχνά καλά οργανωμένοι και ελέγχουν, στρατηγικούς τομείς της οικονομίας.
(Μέχρι σήμερα η μεγαλύτερη αντίδραση που έχει υπάρξει είναι αυτή της ιδιωτικοποίησης της ΕΥΑΘ. Ανάμεσα στους αντιδρώντες είναι και οι τοπικές δημοτικές αρχές. Ανάλογη αντίδραση αναμένεται να υπάρξει και στην ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ στην Δυτική Μακεδονία.)
2.4 Μεταρρυθμίσεις σε στρατηγικούς τομείς της οικονομίας όπως η ενέργεια και οι μεταφορές θα πρέπει να γίνονται σε μεταγενέστερο στάδιο.
(Τα παραδείγματα της ΔΕΗ των ΕΛΠΕ και της ΔΕΠΑ είναι χαρακτηριστικά.)
2.5 Όσο μεγαλύτερη είναι η ανισότητα των εισοδημάτων, τόσο πιο δύσκολο είναι πολιτικά να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα λιτότητας. Η εισοδηματική ανισότητα ευνοεί την κινητοποίηση των φτωχών αστών για διαδηλώσεις.
(Έντονες αντιδράσεις στα μνημόνια υπήρξαν το 2010, το 2011 και το 2012 συνεχώς αποκλιμακούμενες. Το 2013 και το 2014 με την εισοδηματική ισοπέδωση οι αντιδράσεις είναι πλέον ελάχιστες.)
2.6 Η άρση της επιδότησης ενός προϊόντος που καταναλώνεται μόνο από φτωχές οικογένειες, για ένα μικρό δημοσιονομικό κέρδος, αποτελεί πρωταρχικό παράδειγμα ενός αναποτελεσματικού μέτρου. Αντίθετα, μια σφιχτή νομισματική πολιτική, η οποία μειώνει αποτελεσματικά τη συνολική ζήτηση χωρίς να προκαλείται αναταραχή, είναι πολύ επιθυμητή.
(Παράδειγμα αποτελεί η αύξηση των τιμών των καυσίμων. Επίσης είναι εντυπωσιακό πως σκοπός του προγράμματος λιτότητας είναι η μείωση της ζήτησης και συνεπώς η μείωση του ΑΕΠ και η αύξηση της ανεργίας.)
3 . ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ.
3.1 Κάθε Κυβέρνηση, με την ανάληψη της εξουσίας έχει μία περίοδο χάριτος, τεσσάρων ως έξι μηνών , κατά τη διάρκεια της οποίας έχει την ανοχή της κοινής γνώμης.
(Κατά την διάρκεια της βραχύβιας κυβέρνησης Παπαδήμου πέρασαν τα πιο σκληρά μέτρα χωρίς σχεδόν καμία αντίδραση)
3.2 Οι αντιδράσεις ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με το είδος του μέτρου. Εκείνα τα οποία έχουν τις περισσότερες φορές οδηγήσει σε διαδηλώσεις είναι εκείνα που επηρεάζουν το σύνολο του πληθυσμού, δηλαδή οι αυξήσεις των τιμών, όποια και αν είναι η αιτία (μειωμένες επιδοτήσεις, αύξηση της έμμεσων φόρων ή υποτίμηση).
3.3 Οικονομικά μέτρα με το ίδιο δημοσιονομικό όφελος μπορούν να προκαλέσουν διαφορετικό βαθμό αντιδράσεων και διαφορετικό βαθμό πολιτικής αντιπαράθεσης.
3.4 Τα σοβαρά επεισόδια είναι ιδιαίτερα αυξημένα στους αστικούς πληθυσμούς οι οποίοι είναι συγκεντρωμένοι , σε σχέση με τους αγροτικούς οι οποίοι είναι διασκορπισμένοι.
3.5 Το επίπεδο των διαμαρτυριών είναι τρεις φορές μεγαλύτερο σε ένα δημοκρατικό καθεστώς απ΄ότι σε στρατιωτικό καθεστώς. Τα στρατιωτικά καθεστώτα λόγω της αυξημένης καταστολής έχουν αυξημένο κόστος συντήρησης του κατασταλτικού μηχανισμού, αυξημένη εξάρτηση από τον στρατό και την αστυνομία και κάποια στιγμή νομοτελειακά έρχεται η πτώση τους. Οι κυβερνήσεις σε δημοκρατικά καθεστώτα απλώς αλλάζουν.
3.6 Μικρές ομάδες εργαζομένων σε καίριους τομείς της οικονομίας, όπως την ενέργεια, τις μεταφορές και τα ορυχεία μπορούν να προκαλέσουν με τις αντιδράσεις τους λόγω της μείωσης των μισθών, παράλυση της οικονομίας και θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από την κυβέρνηση με ιδιαίτερη προσοχή.
3.7 Δεν υπάρχει άμεση συσχέτιση του οικονομικού επιπέδου μιας χώρας με το βαθμός κοινωνικής αντίδρασης στην λήψη των μέτρων λιτότητας. Δηλαδή η αντίδραση των πολιτών και η εμφάνιση εξεγέρσεων μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και σε θεωρητικά αναπτυγμένες χώρες.
4. ΜΕΤΡΑ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ.
4.1 Οι περικοπές στα κονδύλια των δημόσιων επενδύσεων σπάνια προκαλούν οποιαδήποτε αντίδραση, παρόλο που οδηγούν στην μείωση των θέσεων εργασίας και θέτουν σε κίνδυνο την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
(Οι περικοπές στις δημόσιες επενδύσεις είναι τεράστιες χωρίς να γίνεται καμία αναφορά στις θέσεις εργασίας που χάθηκαν. Μεγάλο τμήμα των αρνητικών ρυθμών ανάπτυξης, οφείλεται στις περικοπές αυτές. Αυτοσκοπός των προγραμμάτων λιτότητας είναι η αύξηση της ανεργίας μέσω της οποίας επιτυγχάνεται η μείωση των μισθών.)
4.2 Οι οικοδομικές επιχειρήσεις υποφέρουν σε μεγάλο βαθμό από αυτές τις περικοπές, οδηγούνται πολλές σε πτωχεύσεις και απολύσεις, αλλά στον τομέα αυτόν, που αποτελείται κυρίως από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις δεν υπάρχει ουσιαστικά κανένα πολιτικό κόστος από την εξαφάνισή του.
(Η κατάρρευση του κλάδου της οικοδομής ήταν μελετημένη και παρόλο που χάθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας δεν υπήρξε καμία αντίδραση)
4.3 Η χρεωκοπία των επιχειρήσεων δεν προκαλεί καμία κοινωνική αντίδραση.
4.4 Οι περικοπές στις λειτουργικές δαπάνες του Δημοσίου (εκτός των μισθών), δεν οδηγούν σε αναταραχή.
(Κανείς δεν θα ενδιαφερθεί αν σε κάποια δημόσια υπηρεσία δεν υπάρχει χαρτί για εκτύπωση.)
4.5 Δεν προκαλούν ιδιαίτερες αντιδράσεις η πολιτική της «απελευθέρωσης» της αγοράς στην γεωργία καθώς και του χρηματοπιστωτικού τομέα.
(Τα αλλεπάλληλα νομοσχέδια σχετικά με τις τράπεζες πέρασαν σχεδόν απαρατήρητα. Τώρα μόνο υπάρχουν κάποιες αντιδράσεις.)
5 . ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΠΕΡΓΙΩΝ.
5.1 Οι απεργίες δεν αποτελούν σημαντικό πολιτικό κίνδυνο για την κυβέρνηση. Συνήθως συμμετέχουν οι καλύτερα αμειβόμενοι εργαζόμενοι και όχι η ιδιαίτερα φτωχοί. Οι απεργίες δεν αποτελούν από μόνες τους, κίνδυνο αμφισβήτησης τους καθεστώτος. Το πρόβλημα με τις απεργίες είναι πως ενθαρρύνουν τους πολίτες να συμμετέχουν σε διαδηλώσεις, οι οποίες μπορούν να καταλήξουν σε καταστολή από τις δυνάμεις ασφαλείας.
(Είναι γεγονός πως ή απεργία ως τρόπος διαμαρτυρίας έχει εκφυλιστεί με την συμμετοχή μόνο των συνδικαλιστών.)
5.2 Θα πρέπει να αποφεύγονται οι γενικές απεργίες στον Δημόσιο τομέα.
(Με την πλειοψηφία των μελών της ηγεσίας της ΑΔΕΔΥ και της ΓΣΕΕ να ανήκουν στο κυβερνητικό στρατόπεδο, ο στόχος αυτός επιτευχτεί καθώς τα τέσσερα τελευταία χρόνια οι γενικές απεργίες που προκηρύχθηκαν ήταν ελάχιστες, συνεχώς μειωμένες και με υπονόμευσης της πραγματοποίησής τους εκ των έσω.)
5.3 Οι απεργίες των δασκάλων και των καθηγητών δεν αποτελούν από μόνες τους απειλή για την Κυβέρνηση στον βαθμό που δεν οδηγούν σε διαδηλώσεις των μαθητών. Μία απεργία όμως των εφοριακών μπορεί να προκαλέσει μείωση εσόδων του κράτους.
( Η συμμετοχή των δασκάλων σε απεργιακές κινητοποιήσεις ήταν ελάχιστη των καθηγητών κάπως μεγαλύτερη, οι κινητοποιήσεις μαθητών σχεδόν απαγορεύονται ενώ οι φοιτητές στην πλειοψηφία τους είναι απόλυτα υπνωτισμένοι.)
6 . ΜΕΘΟΔΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ.
6.1 Οι αυξήσεις των τιμών θα πρέπει να σχεδιάζονται με μεγάλη προσοχή με σύνεση και καλή στρατηγική επικοινωνίας.
(Οι αυξήσεις των τιμών ονοματίζονται και απελευθέρωση της αγοράς.)
6.2 Αυξήσεις τιμών σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, καθώς και περικοπές των καθαρών αποδοχών (μετά τη φορολογία), συχνά προκαλούν σοβαρές ταραχές με αποτέλεσμα σε έναν κύκλο των απεργιών και διαδηλώσεων.
6.3 Οι αυξήσεις των τιμών δεν θα πρέπει να γίνονται την περίοδο που τα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες, όπως το τέλος του μήνα. Επίσης θα πρέπει να αποφεύγονται αυξήσεις τιμών κατά την διάρκεια των θρησκευτικών εορτών.
6.4 Λόγω του υψηλού κινδύνου αναταραχής στις φτωχότερες περιοχές, στα πρώτα στάδια των μέτρων λιτότητας θα πρέπει να αποφεύγεται η αύξηση των τιμών των ειδών βασικής ανάγκης ή να εφαρμόζονται οι αυξήσεις πολύ προσεκτικά. Τα προϊόντα αυτά δεν είναι μόνο τα τρόφιμα, αλλά και το νερό, το ηλεκτρικό ρεύμα, οι μεταφορές, τα φάρμακα και τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται για το μαγείρεμα και τη θέρμανση.
(Πράγματι όλες οι αυξήσεις πραγματοποιήθηκαν χωρίς ιδιαίτερες αντιδράσεις. Μόνο στην περιοχή της Φλώρινας υπήρξε οργανωμένη αντίδραση για την αύξηση στην τιμή του πετρελαίου θέρμανσης. Είναι εντυπωσιακός ο τρόπος με τον οποίον εφαρμόστηκαν οι αυξήσεις στις τιμές των φαρμάκων με την μείωση σε ορισμένα της ονομαστικής τους τιμής αλλά με την χρέωση 1€ ανά συνταγή κλπ. )
7 . ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ.
7.1 Η πολιτική επιτυχία ενός προγράμματος λιτότητας εξαρτάται από δύο παράγοντες: την υποστήριξή της από ένα ευνοϊκό συνασπισμό δυνάμεων καθώς και την θεσμική σταθερότητα.
7.2 Η κυβέρνηση για να έχει επαρκή περιθώρια ελιγμών, θα πρέπει να αποτελείται από ένα ή δύο μεγάλα κόμματα με κοινοβουλευτική πλειοψηφία και όχι από ένα συνασπισμό μικρών κομμάτων, ο οποίος δεν παρέχει την δυνατότητα ελιγμών.
(Η μονοκομματική κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, του 2009, άντεξε μόνη της σχεδόν δυο χρόνια. Στην συνέχεια έχουμε κυβερνήσεις με την συμμετοχή κυρίως του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. και με το άλλοθι της δημοκρατικής νομιμοποίησης του ΛΑΟΣ και της ΔΗΜΑΡ. Με την κατάρρευση συνεπώς της εκλογικής δύναμης του ΠΑΣΟΚ είναι αναγκαία η δημιουργία ενός πολιτικού κόμματος που να καλύψει το κενό του ΠΑΣΟΚ. Τέτοιο κόμμα ίσως να αποτελέσει το ΠΟΤΑΜΙ.)
7.3 Οι εκλογές για διαφορετικούς λόγους θα πρέπει να γίνονται ταυτόχρονα έτσι ώστε να αποφεύγεται μία σειρά εκλογικών αναμετρήσεων, να παίρνουν την μορφή δημοψηφίσματος για το πρόγραμμα λιτότητας.
(Πέραν της τριπλής εκλογής αναμέτρηση του Μαΐου –Ευρωβουλής, Δήμων και Περιφερειών- είναι πολύ πιθανόν να υπάρξουν ταυτόχρονα και βουλευτικές εκλογές. Πιθανότατα τη δεύτερη Κυριακή των εκλογών στις 25 Μαΐου ή μία βδομάδα αργότερα έτσι ώστε να υπάρχει η μέγιστη δυνατή αποχή. Η πιθανή εκλογική μάχη για την ανάδειξη Προέδρου της Δημοκρατίας στις αρχές του 2015 αποτελεί ένα ακόμα θέμα που ενισχύει το ενδεχόμενο βουλευτικών εκλογών τον Μαΐου και όχι το φετινό φθινόπωρο.)
7.4 Η προσφυγή σε δημοψήφισμα συνιστάτε έτσι ώστε να χρησιμοποιηθεί ως μέσο προπαγάνδισης του κυβερνητικού έργου και ως μέσο διάσπασης ενός πιθανού συνασπισμού των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
(Η αναφορά του Παπανδρέου για δημοψήφισμα εντάσσετε στο παραπάνω σκεπτικό.)
7.5 Σε περίπτωση διαδηλώσεων και χρήσης κατασταλτικών δυνάμεων ένα δημοψήφισμα ηρεμεί το πολιτικό κλίμα και παρέχει την δυνατότητα στους πολίτες της κατ΄επίφασης δημοκρατικής επιλογής.
(Σε περίπτωση που εκτραχυνθεί η κατάσταση από άποψη αντιδράσεων, το δημοψήφισμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ύστατη επιλογή. Με τα τωρινά δεδομένα είναι απίθανο να υπάρξει κάποιο δημοψήφισμα.)
7.6 Οποιαδήποτε ξένη επέμβαση μπορεί να οδηγήσει σε εθνικιστικές αντιδράσεις να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από την αντιπολίτευση και θα πρέπει να αποφεύγεται.
(Είναι χαρακτηριστικό πως τα τέσσερα τελευταία χρόνια, δεν υπήρξαν ιδιαίτερες εντάσεις τόσο με την Τουρκία όσο και με τα Σκόπια. Βέβαια ως τελευταίο μέσο πίεσης ένα θερμό επεισόδιο δεν μπορεί να αποκλειστεί.)
8 . ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ.
8.1 Η πείρα από άλλες χώρες έδειξε πως το Σύνταγμα κάθε χώρας μπορεί να αποτελέσει σοβαρό εμπόδιο στην εφαρμογή των προγραμμάτων λιτότητας.
8.2 Είναι επιβεβλημένες τροποποιήσεις του Συντάγματος που αποσκοπούν στην αύξηση του χρόνου ζωής της κυβέρνησης, την μεταβολή του εκλογικού συστήματος, του τρόπου διενέργειας των δημοψηφισμάτων καθώς και του τρόπου άσκησης του δικαιώματος της απεργίας.
(Η συζήτηση που έχει αρχίσει για την αναθεώρηση του Συντάγματος αποτελεί μνημονική δέσμευση και τεχνηέντως αναφέρετε πως θα γίνει για την μείωση κυρίως των βουλευτών από 300 σε 200.Είναι χαρακτηριστικό πως αναφορά για την αναθεώρηση του Συντάγματος έχει κάνει ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ενδεικτικό της σπουδαιότητας που δίνει η τρόικα στο θέμα.)
8.3 Ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας με την δυνατότητα προσωρινών ειδικών εξουσιών. Εκ των υστέρων έλεγχος των μέτρων λιτότητας από την δικαστική εξουσία. Ο εκ των προτέρων έλεγχος των μέτρων λιτότητας από το δικαστικό σώμα μπορεί να μπλοκάρει την εφαρμογή του προγράμματος.
(Οι συνεχείς Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα. Οι δικαστική εξουσία αργοπορεί χαρακτηριστικά να ελέγξει την νομιμότητα και την συνταγματικότητα των μνημονικών νομοθετημάτων. Σε περίπτωση που κάποια διάταξη κριθεί αντισυνταγματική ψηφίζεται μία νέα παραπλήσια στην Βουλή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το χαράτσι της ΔΕΗ.)
8.4 Στις χώρες όπου τα μέλη του Κοινοβουλίου εκλέγονται με πλειοψηφικό σύστημα, είναι ευκολότερη η εφαρμογή των μέτρων λιτότητας σε σχέση με τις χώρες όπου η εκλογή γίνεται με αναλογικό τρόπο.
( Στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε το κόλπο με το μπόνους των 50 εδρών για το πρώτο κόμμα και το πλαφόν του 3% για την είσοδο στην Βουλή ενός κόμματος έτσι ώστε να είναι το λιγότερο αναλογικό το πραγματικό εκλογικό σύστημα. Είναι επιθυμητό να υπάρχουν πολλά κόμματα που δεν ξεπερνούν το όριο του 3%.)
9 . ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
9.1 Διαρκώς να αναφέρεται πως οι ευπαθείς ομάδες θα προστατεύονται από τις δυσμενείς επιπτώσεις των μέτρων λιτότητας.
(Είναι διαρκής η προσπάθεια ανάδειξης του ενδιαφέροντος της κυβέρνησης για τις ευπαθείς ομάδες. Επίσης στην προσπάθεια προστασίας των ομάδων αυτών, συμμετέχουν και πλήθος φιλανθρωπικών οργανώσεων καθώς και οι μεγάλες εταιρείες με τα προγράμματα κοινωνικής ευθύνης.)
9.2 Το σύνθημα ΝΑΙ στην λιτότητα, ΟΧΙ στην εξαθλίωση θα πρέπει να χρησιμοποιείται με επιδεξιότητα από την κυβέρνηση για να καθησυχάσει την κοινή γνώμη και για να δηλώσει το ενδιαφέρον της, για τους φτωχούς.
9.3 Μετά την περίοδο χάριτος της κάθε κυβέρνησης και αφού έχουν εφαρμοστεί τα μέτρα λιτότητας η κυβέρνηση θα πρέπει να αναφέρεται με αισιοδοξία, για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομία καθώς και για την επερχόμενη ανάκαμψη.
(Τις τελευταίες ημέρες συνεχώς ακούγονται αισιόδοξα μηνύματα από την Κυβέρνηση. Πιθανόν να είναι και προάγγελος βουλευτικών εκλογών.)
9.4 Έξυπνα παραδείγματα όπως η μείωση του αριθμού των αυτοκινήτων του Δημοσίου θα πρέπει να επισημαίνονται διαρκώς.
(Στην Ελλάδα παράδειγμα αποτελεί η μείωση του μισθού των βουλευτών.)
9.5 Θα πρέπει διαρκώς η κυβέρνηση να αναφέρει πως τα μέτρα λιτότητας επιβλήθηκαν από το εξωτερικό κατόπιν συμφωνίας και θα πρέπει να εφαρμοστούν είτε αυτό αρέσει είτε όχι.
9.6 Μετά την εφαρμογή των μέτρων λιτότητας θα πρέπει η κυβέρνηση να σχηματίσει υπέρ της, ένα συνασπισμό συμφερόντων από όσους επωφελήθηκαν από την εφαρμογή των μέτρων λιτότητας δηλαδή τους επιχειρηματίες αγρότες, τους εργαζόμενους σε εξαγωγικές επιχειρήσεις, όσους επωφελήθηκαν από διάφορα συνοδευτικά κοινωνικά μέτρα. Η κυβέρνηση θα πρέπει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να ενώσει τις ομάδες αυτές σε ένα κοινό μέτωπο.
9.7 Για να αποφευχθούν οι ταραχές, η κυβέρνηση θα πρέπει να καταβάλει ιδιαίτερη προσπάθεια για να ενημέρωση της κοινής γνώμης, εξηγώντας το λόγο για τις αυξήσεις των τιμών, τη δημοσίευση καταλόγων συνιστώμενων τιμών, τη διενέργεια πολλών ελέγχων των τιμών, οι οποίοι θα ακολουθούνται ενδεχομένως από νομική δράση κατά των καταστηματαρχών που αύξησαν τις τιμές τους περισσότερο από άλλους.
( Παράδειγμα αποτελεί η τακτική που ακολουθήθηκε με την μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση.)
9.8 Μέτρα θα πρέπει να ληφθούν υπέρ των φτωχότερων τμημάτων του πληθυσμού: επιδοτήσεις των μεταφορών, δωρεάν σχολικά γεύματα και ενισχύσεις για τους ανέργους και τους ηλικιωμένους.
9.9 Οι εργαζόμενοι με τις απολύσεις δεν θα πρέπει να οδηγούνται σε απόγνωση. Θα πρέπει να διατεθούν κεφάλαια για την επανεκπαίδευσή τους.
10 ΔΙΑΙΡΕΙ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΥΕ.
10.1 Η κυβέρνηση θα πρέπει να προβαίνει σε παραχωρήσεις σε ορισμένους κλάδους των δημοσίων υπάλληλων έτσι ώστε να αποφευχθεί ο σχηματισμός ενός κοινού μετώπου εναντίον της. Μπορεί σε ορισμένους τομείς εργαζομένων να δοθούν ακόμα και αυξήσεις προκειμένου να αποφευχθεί η δημιουργία κοινού μετώπου.
10.2 Η κυβέρνηση θα πρέπει να βρίσκει τρόπους έτσι ώστε τα μέτρα λιτότητας που επηρεάζουν ισότιμα όλες τις κοινωνικές ομάδες, να αποφεύγονται. Τα μέτρα θα πρέπει να προκαλούν διακρίσεις ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες, έτσι ώστε να μην υπάρχει ενδεχόμενο συσπείρωσής τους, αλλά και να επιτυγχάνεται η υποστήριξη από ένα τμήμα του πληθυσμού.
10.3 Είναι σχεδόν αδύνατον η κυβέρνηση να έχει απέναντι της όλες τις ομάδες του πληθυσμού. Θα πρέπει διαρκώς να εφευρίσκει συμμάχους και εχθρούς.
10.4 Από τις μειώσεις των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων θα πρέπει να αποφεύγεται η μείωση των μισθών των στρατιωτικών και των αστυνομικών.
