Ελπίδα ή φόβος; Ένα σημείωμα για τις επερχόμενες εκλογές

Των Ηλία Γιαννίρη και Μιχάλη Μπάκα*

Οι εκλογές της 25/1/2015 είναι ίσως οι κρισιμότερες εκλογές μεταπολεμικά. Το βασικό ερώτημα αυτών των εκλογών είναι:Υπάρχει η ελπίδα να γυρίσει σελίδα η χώρα με αυτές τις εκλογές ή απλά με το ΣΥΡΙΖΑ φοβόμαστε ότι θα έχουμε μια από τα ίδια, όπως με τον Α. Παπανδρέου το 1981; Αυτός ο δυισμός δεν υπάρχει μόνο μέσα στον καθένα μας αλλά κυριαρχεί και στην κεντρική πολιτική αντιπαράθεση. Πρόκειται για μια εκλογική αντιπαράθεση μεταξύ ελπίδας και φόβου.Ο ΣΥΡΙΖΑ καλλιεργεί την ελπίδα. Προτείνει άμεσα μέτρα (το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης) και ζητά από την Ευρώπη να αναγνωρίσει κατ’ αρχήν την ανθρωπιστική κρίση που έχει η χώρα αλλά και να εξετάσει διαφορετικά το ζήτημα του χρέους όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και αρκετών άλλων χωρών. Η ανοδική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ στη Ελλάδα όπως και του Podemos στην Ισπανία έχει δημιουργήσει ρήγματα στην ενιαία σκέψη που κυριαρχούσε στην Ευρώπη, κάνοντας όλους να υπολογίζουν πλέον τη δυσαρέσκεια και τις πολιτικές ανακατατάξεις στις χώρες του νότου.Η άλλη πλευρά χρησιμοποιεί επιχειρήματα που στηρίζονται στο φόβο και την τρομοκράτηση των ψηφοφόρων. Δεν λέει τι θα κάνει και κρύβει ότι θα χειροτερέψει η φορολογία, ότι θα κοπούν οι συντάξεις και το ΕΚΑΣ, ότι θα κοπεί ο μειωμένος φόρος των νησιών, ότι θα γίνουν μαζικοί πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας και πολλά άλλα που έχει αποφασίσει η συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ με την τρόϊκα (οι δεσμεύσεις του περίφημου μέιλ Χαρδούβελη). Χρησιμοποιεί το bankrun, την πτώχευση, την έξοδο από το ευρώ, τους κυνηγούς, τα εικονίσματα, τον Χριστόδουλο, τους μετανάστες, την κρίση χρέους, τα αντιαριστερά αντανακλαστικά  και ότι άλλο βρει. Είναι φανερό ότι εκφράζει τους μιζαδόρους, τους λαθρέμπορους, τους τυχάρπαστους διαχειριστές του δημόσιου χρήματος, εκείνους που γίνονται πλουσιότεροι με την κρίση και εκείνους που θέλουν να πάρουν πάμφθηνα το δημόσιο πλούτο (ΔΕΗ, λιμάνια, αεροδρόμια, δρόμους κλπ) και τα κοινά αγαθά (νερό, ακτές, δάση κλπ). Και το κυριότερο πολιτικό κίνητρο τους είναι ότι δεν θέλουν να αναζητηθούν ευθύνες.Σε αυτό το σκηνικό, αν δεν θέλουμε επαναληπτικές εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να βγει αυτοδύναμος.Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι κοινωνικές δυνάμεις

Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να στηριχθεί στις κοινωνικές δυνάμεις. Υπάρχουμε και εμείς, οι πολίτες, που ανησυχούμε, που παρακολουθούμε, που θέλουμε να βγούμε από την κρίση και που δεν θέλουμε να επαναληφθεί το 1981.Εκτός από το ΣΥΡΙΖΑ σε αυτές τις εκλογές πρέπει να ξαναδούμε και τον εαυτό μας και το ρόλο μας ως πολίτες όχι μόνο στις εκλογές αλλά και μετά από αυτές. Με τον ΣΥΡΙΖΑ έχουμε ήδη βρεθεί στα νησιά μας σε κοινούς αγώνες σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα, όπως άλλωστε και με άλλες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις.Οι σημερινές επιφυλάξεις απέναντι στο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει να είναι και επιφυλάξεις απέναντι σε εμάς και τους γύρω μας. Τι μπορούμε να κάνουμε ο καθένας μόνος του και όλοι μαζί; Και μάλιστα σε συνθήκες κοινωνικής ηττοπάθειας;
«Αλλάζουμε τον κόσμο, αλλάζουμε και εμείς» είναι η σημερινή παγκόσμια ανάγκη.

Οικονομική μεγέθυνση ή βιώσιμη ευημερία;
Τι σημαίνει να βγούμε από την κρίση και να έχουμε «ανάπτυξη»; Ο Σαμαράς ξέρουμε τι εννοεί. Να συνεχιστεί η εσωτερική υποτίμηση, να καταστραφούν ολόκληροι επαγγελματικοί τομείς (αγροτιά, ελεύθεροι επαγγελματίες, βιοτέχνες, έμποροι κλπ) και να γίνει ένα γενικό ξεπούλημα (Δημόσιο αλλά και ιδιωτικές περιουσίες και επιχειρήσεις) ώστε να έρθουν «επιχειρηματίες» να «επενδύσουν» για να βρει δουλειά ο κόσμος και όλοι να βολευτούν με μισθούς πείνας.

Εμείς τι αντιτάσσουμε; Το μεταπολεμικό δυτικό μοντέλο, που σήμερα είναι παγκόσμιο, είναι μοντέλο που οδηγεί σε κρίση γιατί είναι καταστροφικό των όρων της ίδιας της ζωής. Ωστόσο, στον τρέχοντα πολιτικό λόγο δύσκολα διαφοροποιείται η αριστερά από την πεπατημένη λογική της μεταπολεμικής ανάπτυξης.

Όπως συνεργάζονται το Ευρωπαϊκό Αριστερό Κόμμα με το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα έτσι πρέπει να συνεργαζόμαστε και εμείς στην Ελλάδα (1).

Αυτό ακριβώς αναγνώρισε και ο ίδιος ο Αλ. Τσίπρας, όταν αναγγέλθηκε η συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ και Οικολόγων Πράσινων :"Η συνάντηση αριστεράς και οικολογίας είναι σημαντική υπόθεση για το μέλλον της χώρας και της Ευρώπης. Το ζητούμενο δεν είναι η επιστροφή στο 2009, με παρούσες τις πολιτικές που αποτέλεσαν βασικές αιτίες της κρίσης, αλλά η αλλαγή παραδείγματος". Μάλιστα πρόσθεσε πως πρόκειται για στρατηγική συμμαχία και για μια "συνεργασία που στόχο έχει να διευρύνει τη δυναμική μεγάλης εκλογικής νίκης στην Ελλάδα" (2). 

Η αλλαγή παραδείγματος, που αναφέρει ο Αλ. Τσίπρας, δεν είναι παρά η αλλαγή του προτύπου της κάθε εποχής. Η αλλαγή παραδείγματος σημαίνει αλλαγή και της νοοτροπίας. Απελευθερώνονται έτσι οι δυνάμεις που θα συνθέσουν το νέο μέλλον σε κάθε εποχή όταν αλλάζει το «παράδειγμα» (paradigm). Στην εποχή μας πρέπει να αλλάξει το παράδειγμα της «ανάπτυξης» που ταυτίζεται με τη συνεχή οικονομική μεγέθυνση.

Αντί για «ανάπτυξη» το συμφέρον μας είναι η «βιώσιμη ευημερία». Εδώ χωράνε η αλλαγή του καταναλωτισμού, η επανατοπικοποίηση, οι νέες προσεγγίσεις περί απομεγέθυνσης (degrowth), η αναζήτηση ενός νέου ανθρωπολογικού τύπου. Εκεί πρέπει να πηγαίνει η σκέψη μας και οι προβληματισμοί μας για το μέλλον, ανεξάρτητα αν έχουμε εκλογές ή όχι.
Ιδιαίτερα σημαντικές είναι για τα νησιά μας και οι προσθήκες μας στο κοινό πρόγραμμα ΣΥΡΙΖΑ-Οικολόγων Πράσινων που αφορούν στην προστασία των κοινών αγαθών, στην αναδιάρθρωση του αγροτικού τομέα, στην αλλαγή του τουριστικού μοντέλου, στην προστασία του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος, στην απόρριψη σχεδίων μεγάλης κλίμακας για τουριστικές επιχειρήσεις, αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, στην προώθηση βιώσιμων πολιτικών για την αλιεία.

Θέλουμε η επερχόμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει το υπάρχον καθεστώς, το οποίο δεν καταστρέφει μόνο το περιβάλλον. Καταστρέφει και τις δυνατότητες της τοπικής οικονομίας αλλά και τις κοινωνικές σχέσεις και τους ίδιους τους ανθρώπους.

Ξέρουμε ότι δεν θα είναι εύκολο να αλλάξουν μαζί με το καθεστώς και οι νοοτροπίες που το συνοδεύουν.

Σήμερα όμως, δεν μπορούμε να απέχουμε σε μια προσπάθεια για μια άλλη πορεία της χώρας και ίσως και της Ευρώπης. Δεν θέλουμε να ποντάρουμε σε μια ενδεχόμενη μελλοντική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ, αποκομίζοντας μικροκομματικά οφέλη.

Συμπορευόμαστε προτάσσοντας το συλλογικό συμφέρον της κοινωνίας, το δημόσιο συμφέρον, τα κοινά αγαθά.

Η ελπίδα έρχεται, και η οικολογία είναι παρούσα.

(1) Χαρακτηριστικά, είναι και τα μηνύματα των Ευρωπαίων Πράσινων και του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος για τέλος της λιτότητας, ελάφρυνση και βιωσιμότητα του χρέους, μεταρρυθμίσεις για τον πράσινο μετασχηματισμό τις ελληνικής οικονομίας, παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, μηνύματα που τονίστηκαν εκ νέου στην πρόσφατη συνάντηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Δ.Παπαδημούλη με τον συμπρόεδρο της Ομάδας των Πράσινων στο ευρωκοινοβούλιο Φιλίπ Λαμπέρτς, που πραγματοποιήθηκε στο Στρασβούργο μετά από αίτημα του πρώτου.
(2) https://left.gr/news/al-tsipras-simantiki-ypothesi-i-synantisi-aristeras-oikologias
(3) http://www.ecogreens-gr.org/cms/index.php?option=com_content&view=article&id=5691:22-&catid=155:ekloges-2015&Itemid=115

*Ο Ηλίας Γιαννίρης είναι αρχιτέκτονας- πολεοδόμος- χωροτάκτης. Διετέλεσε επίκουρος καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης και διετέλεσε περιφερειακός σύμβουλος Β. Αιγαίου με τον Οικολογικό Άνεμο (2011-2013).
Ο Μιχάλης Μπάκας εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και διετέλεσε περιφερειακός σύμβουλος Β. Αιγαίου με τον Οικολογικό Άνεμο (2013-2014).