Ο αντίκτυπος της πανδημίας στην ψυχική υγεία

Πριν ένα χρόνο, τέτοιες μέρες, ξεκίνησε η πρώτη καραντίνα για τη μείωση της διασποράς του COVID-19. Αρκετές χώρες είχαν προχωρήσει σε lockdown, πριν από εμάς. Όμως, ακόμα κι αν το περιμέναμε, σαστίσαμε. Για πολλούς ήταν μια καλή αφορμή για ξεκούραση, ενδοσκόπηση, αυτοφροντίδα. Ο καιρός όμως πέρασε και η αισιοδοξία φαίνεται να έχει λιγοστέψει. Στην επέτειο ενός χρόνου, αξίζει να αναφερθούν οι επιπτώσεις αυτού του περιορισμού στην ψυχική υγεία. Μάλιστα, ο ίδιος ο Π.Ο.Υ. υποστηρίζει ότι οι ψυχικές ασθένειες έχουν επιδεινωθεί μέσα σε αυτό το διάστημα τόσο σε εκείνους που ήδη αντιμετώπιζαν δυσκολίες όσο και σε εκείνους που δεν είχαν ζητήσει ποτέ ως τώρα βοήθεια. Ο πανικός, το άγχος, οι φοβίες, η μοναξιά και η κατάθλιψη από τα κυρίαρχα προβλήματα που ακούμε πλέον να έχουν επιδεινωθεί λόγω του εγκλεισμού.

Η αβεβαιότητα είναι αυτή που πυροδοτεί τις περισσότερες δυσκολίες και τα ζητήματα που προκύπτουν είναι πολυδαίδαλα. Οι εργαζόμενοι έχουν κληθεί να ανταποκριθούν στην τηλεργασία και αν μετά από τόσο καιρό έχει γίνει συνήθεια, η προσαρμογή ήταν δύσκολη. Πλέον, δεν υπάρχουν ξεκάθαρα όρια στην εργασία και την προσωπική ζωή, καθώς γραφείο είναι το σπίτι, και έτσι, δεν υπάρχει χώρος χαλάρωσης και αποφόρτισης. Για τους άνεργους, η εύρεση εργασίας είναι εξαιρετικά δύσκολη. Τα έσοδα έχουν ελαχιστοποιηθεί, αν ακόμα υπάρχουν, ενώ τα έξοδα συνεχίζουν να τρέχουν. Για τους περισσότερους μαθητές, η τηλε-εκπαίδευση φαίνεται να είναι ένα φιάσκο. Πέρα από τα προβλήματα στη σύνδεση που αγχώνουν τα παιδιά, διασπάται πανεύκολα η προσοχή τους σε ένα περιβάλλον με πολλά ερεθίσματα (π.χ. κουδούνισμα τηλεφώνου, κουδούνι, κατοικίδιο, ειδοποίηση στο κινητό). Αντίστοιχα και οι φοιτητές. Μπορεί για ορισμένους να είναι ανακουφιστικό το γεγονός ότι δε χρειάζεται να παρακολουθήσουν και να δώσουν από κοντά μαθήματα, αλλά αυτό δε μειώνει απαραίτητα το άγχος τους. Έχουν να διαχειριστούν την ανησυχία ότι θα πάρουν απουσία ή θα κοπούν στο μάθημα, αν δεν καταφέρουν να συνδεθούν. Οι διαπροσωπικές σχέσεις έχουν μπει σε αχαρτογράφητα νερά και δε γνωρίζουμε τον καταλληλότερο τρόπο διαχείρισης. Οι σχέσεις με συγγενείς έχουν εξελιχθεί σε σχέσεις εξ αποστάσεως, το τηλέφωνο αρκεί για να είμαστε όλοι προστατευμένοι. Οι φιλικές σχέσεις διατηρούνται μέσω τηλε-συναντήσεων. Στις ερωτικές σχέσεις υπάρχουν άλλες δυσκολίες. Ζευγάρια εξ αποστάσεως, άλλα που αναγκάστηκαν να μείνουν μαζί ακόμα και χωρίς να έχουν προετοιμαστεί για αυτό, γάμοι που δοκιμάζονται, αντρόγυνα που ξαναγνωρίζονται, ενδοοικογενειακή βία, χωρισμοί. Παράλληλα, η οικονομική κρίση, ως αποτέλεσμα της όλης κατάστασης, είναι ένα ακόμα επιβαρυντικό γεγονός. Η ατομική ευθύνη είναι ένα τεράστιο βάρος στις πλάτες του καθένα από εμάς. Έχουμε φτάσει στο σημείο που δεν πρέπει να αρρωστήσουμε, γιατί αν αρρωστήσουμε φταίμε. Προστατεύοντας την υγεία μας, προστατεύουμε όλους τους συμπολίτες μας. Πώς γίνεται να βγούμε ψυχικά αλώβητοι από αυτήν την κατάσταση; Η επόμενη μέρα δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πώς θα είναι. Σίγουρα, όμως, δε θα επιστρέψουμε ως δια μαγείας στα τέλη του 2019 πριν την εμφάνιση του κορονοϊού και καλό είναι να μην έχουμε τέτοιες βλέψεις. Υποθέτουμε, λοιπόν, ότι κάποιοι θα έχουν ψυχαναγκασμούς καθαριότητας, μικροβιοφοβία, δερματικά προβλήματα τόσο λόγω συχνής χρήσης αντισηπτικών όσο και λόγω άγχους. Άλλοι πιθανόν θα δυσκολεύονται στις συναναστροφές τους με ανθρώπους, άλλοι θα αποφεύγουν τη σωματική επαφή, άλλοι θα νιώθουν άβολα χωρίς μάσκα και οι περισσότεροι δε θα ξέρουμε πώς να χαιρετιόμαστε πια. Έχοντας συνηθίσει τη συνάντηση με λίγους ανθρώπους, δε θα είναι περίεργο να αυξηθούν η αγοραφοβία και οι κρίσεις πανικού. Θα έρθουμε αντιμέτωποι με μία νέα πραγματικότητα που τώρα είναι πολύ δύσκολο να προβλέψουμε. Όμως, αυτό δε σημαίνει ότι δε θα επιβιώσουμε, όπως ήδη κάνουμε. Απλά θα χρειάζεται να ξαναπροσαρμοστούμε, πράγμα που ως τώρα έχουμε δείξει ότι το καταφέρνουμε περίφημα. Ή μας κάνουν να τα καταφέρνουμε περίφημα; Μήπως αυτή η πανδημία είναι μια μεγάλη ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με την πολιτική και να αναζητήσουμε αυτό που μας αξίζει; Ένα σύστημα ανθρωποκεντρικό, μακριά από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, που οι σχέσεις δε θα βασίζονται στο κέρδος και την ανθρωποφαγία, αλλά στην ισότητα και την αξιοπρέπεια; Χρυσάνθη Αγγέλου Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Ms’c στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία Πηγή:alt.gr