The Economist:Πώς η υγειονομική περίθαλψη μετατρέπεται σε καταναλωτικό προϊόν

αναρτήθηκε από exomatiakaivlepo την Ιανουαρίου 12, 2022

Μια νέα τεχνολογική έκρηξη αλλάζει τον κλάδο της ιατρικής Η τεχνολογία και η υγειονομική περίθαλψη έχουν μια στενή σχέση. Στις 3 Ιανουαρίου, η Elizabeth Holmes, ιδρύτρια της Theranos, μιας startup που κάποτε αποτελούσε την επιτομή της υπόσχεσης να συνδυάσει τον δυναμισμό της Silicon Valley με μια δύσπεπτη αγορά υγειονομικής περίθαλψης, καταδικάστηκε επειδή είπε ψέματα στους επενδυτές σχετικά με τις δυνατότητες της τεχνολογίας ελέγχου αίματος της εταιρείας της. Ωστόσο, πέρα ​​από την Theranos, που άρχισε να καταρρέει πολύ πριν το 2015, μια πολύ πιο υγιής ιστορία γίνεται εμφανής. Αυτή την εβδομάδα μια ομάδα επιχειρηματιών και επενδυτών θα συγκεντρωθεί ουσιαστικά στην ετήσια συνάντηση της υγειονομικής περίθαλψης JPMorgan Chase. Η συζήτηση είναι πιθανό να αφορά την τεχνητή νοημοσύνη, τα ψηφιακά διαγνωστικά και την τηλευγεία και ένα νέο κύμα κεφαλαίων που πλημμυρίζει σε μια τεράστια βιομηχανία. Τα αδέξια, δαπανηρά, υψηλά ρυθμιζόμενα συστήματα υγείας, που συχνά κυριαρχούνται από μεσάζοντες, κλονίζονται από εταιρείες που στοχεύουν άμεσα τους ασθενείς, τους συναντούν όπου βρίσκονται —που είναι ολοένα και περισσότερο online— και τους δίνουν περισσότερο έλεγχο σχετικά με τον τρόπο πρόσβασης στην περίθαλψη. Η επιστημονική πρόοδος σε τομείς όπως η γονιδιακή αλληλουχία και η τεχνητή νοημοσύνη (AI) καθιστούν δυνατούς νέους τρόπους φροντίδας. Τα ηλεκτρονικά φαρμακεία εκτελούν τις συνταγές, οι φορητές συσκευές παρακολουθούν την υγεία των χρηστών σε πραγματικό χρόνο, οι πλατφόρμες τηλεϊατρικής συνδέουν τους ασθενείς με τους γιατρούς και οι οικιακές εξετάσεις επιτρέπουν την αυτοδιάγνωση. Το έπαθλο είναι τεράστιο. Η υγειονομική περίθαλψη καταναλώνει το 18% του ΑΕΠ στην Αμερική, που ισοδυναμεί με 3,6 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Σε άλλες πλούσιες χώρες το μερίδιο είναι χαμηλότερο, περίπου 10%, αλλά αυξάνεται καθώς ο πληθυσμός γερνάει. Η πανδημία έχει κάνει τους ανθρώπους πιο άνετους με τις διαδικτυακές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της φροντίδας με ψηφιακή διαμεσολάβηση. Οι επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων εντοπίζουν έναν τομέα που είναι μοναδικά ώριμος. Η CB Insights, ένας πάροχος δεδομένων, εκτιμά ότι οι επενδύσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις ψηφιακής υγείας σχεδόν διπλασιάστηκαν το 2021, στα 57 δισεκατομμύρια δολάρια (βλ. διάγραμμα 1). Οι μη εισηγμένες νεοφυείς επιχειρήσεις στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης αξίας 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων ή περισσότερο ανέρχονται πλέον σε 90, τετραπλάσιο από ότι πριν από πέντε χρόνια (βλ. διάγραμμα 2). Όλοι αυτοί ανταγωνίζονται τις κατεστημένες εταιρείες υγειονομικής περίθαλψης και τους τεχνολογικούς γίγαντες, για να κάνουν τους ανθρώπους καλύτερους και να τους αποτρέψουν από το να αρρωστήσουν αρχικά. Στην πορεία, μετατρέπουν τους ασθενείς σε καταναλωτές. Η υγειονομική περίθαλψη των καταναλωτών είναι από καιρό συνώνυμη με τα παυσίπονα χωρίς συνταγή, το σιρόπι για τον βήχα, τις κρέμες προσώπου ή τα Band-Aids που διακινούνται από μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες. Η ελπίδα είναι ότι χωρίς τη διασταυρούμενη επιδότηση από τα πιο προσοδοφόρα όπλα συνταγογραφούμενων φαρμάκων, οι καταναλωτικές επιχειρήσεις θα αναπτυχθούν και θα γίνουν πιο εφευρετικές. Ορισμένοι πιο ριψοκίνδυνοι φορείς πειραματίζονται ήδη με την ψηφιοποίηση και την καταναλωτική χρήση. Η Teva, μια ισραηλινή φαρμακευτική εταιρεία που χρονολογείται από το 1901, έχει αναπτύξει μια ψηφιακή συσκευή εισπνοής εξοπλισμένη με αισθητήρες συνδεδεμένους με εφαρμογές που ενημερώνουν τους χρήστες εάν τη χρησιμοποιούν σωστά. Αφημένα στην τύχη τους Η δεύτερη ομάδα εταιρειών με νέες φιλοδοξίες για την υγεία των καταναλωτών είναι η μεγάλη τεχνολογία. Μετά από μια σειρά αποτυχημένων προσπαθειών να διεισδύσουν στον τομέα της υγείας —όπως με τη βραχύβια πλατφόρμα της Google για προσωπικά δεδομένα υγείας, που καταργήθηκε το 2011— οι τεχνολογικοί γίγαντες επιτέλους βρίσκουν το βηματισμό τους. Σύμφωνα με το CB Insights, η Alphabet, η Amazon, η Apple, η Meta (η νέα μητρική εταιρεία του Facebook) και η Microsoft άντλησαν συλλογικά περίπου 3,6 δισ. δολάρια σε συμφωνίες που σχετίζονται με την υγεία πέρυσι. Δραστηριοποιούνται ιδιαίτερα σε δύο τομείς: συσκευές και δεδομένα. Η Deloitte, μια συμβουλευτική εταιρεία, υπολογίζει ότι 320 εκατομμύρια καταναλωτικά ιατρικά wearable θα αποσταλούν παγκοσμίως το 2022 (βλ. διάγραμμα 3). Το 2020 η Amazon αποκάλυψε το συγκρότημα Halo $100. Πέρυσι η Google εξαγόρασε τη Fitbit, η οποία κατασκευάζει ένα πιο εντυπωσιακό πρόγραμμα παρακολούθησης φυσικής κατάστασης, για 2,1 δισεκατομμύρια δολάρια. Το πιο πρόσφατο ρολόι της Apple προσφέρει ήδη λειτουργία ηλεκτροκαρδιογραφήματος (ΗΚΓ) και η κατασκευάστρια εταιρεία iPhone σχεδιάζει να ρίξει αισθητήρες οξυγόνου αίματος και ένα θερμόμετρο για να βοηθήσει τις γυναίκες να παρακολουθούν την ωορρηξία. Το πιο πρόσφατο έξυπνο ρολόι από τη Samsung, τον αντίπαλο της Apple στη Νότια Κορέα, αθλητικές συσκευές παρακολούθησης ΗΚΓ και αρτηριακής πίεσης. Οι τεχνολογικοί γίγαντες εισάγουν επίσης υπηρεσίες που σχετίζονται με την υγεία στις προσφορές τους που βασίζονται στο cloud. Για το σκοπό αυτό, η Microsoft πλήρωσε 20 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι για τη Nuance, μια εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης. Η Amazon Web Services, ο βραχίονας cloud του e-emporium, κυκλοφόρησε επίσης μια προσφορά υγειονομικής περίθαλψης. Η Oracle, μια εταιρεία επιχειρηματικού λογισμικού που βασίζεται ολοένα και περισσότερο στο cloud, ολοκληρώνει την εξαγορά της Cerner, ενός ομίλου υγείας στον τομέα της πληροφορικής για 28 δισεκατομμύρια δολάρια. Έπειτα, υπάρχουν νέες εταιρείες, που προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες διαφορετικού βαθμού πολυπλοκότητας. Μερικά είναι απλά διαδικτυακά φαρμακεία. Η Truepill, μια εξάχρονη αμερικανική εταιρεία αξίας 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ολοκληρώνει τώρα 20.000 συνταγές την ημέρα και εκτελεί logistics για μια σειρά από εμπορικά σήματα υγείας που απευθύνονται στους καταναλωτές. Το ένα είναι το Hims & Hers Health, ένα μεγάλο αμερικανικό ηλεκτρονικό φαρμακείο που εισήχθη στο χρηματιστήριο πριν από ένα χρόνο μέσω μιας αντίστροφης συγχώνευσης με μια εταιρεία εξαγοράς ειδικού σκοπού. Ένα άλλο είναι το Nurx, το οποίο παρέχει προφυλακτικά πριν από την έκθεση σε άτομα που κινδυνεύουν να προσβληθούν από τον ιό HIV. Το PharmEasy, ένα ινδικό διαδικτυακό φαρμακείο, συγκέντρωσε 500 εκατομμύρια δολάρια σε κεφάλαιο πέρυσι. Οι εταιρείες τηλεϊατρικής, οι οποίες προσφέρουν μεγαλύτερο εύρος υπηρεσιών υγείας, έχουν ευδοκιμήσει καθώς ο Covid-19 έχει καταπονήσει τις δυνατότητες των κλινικών και απέβαλε τους ασθενείς από τις προσωπικές επισκέψεις για τον φόβο της μόλυνσης. Το WeDoctor της Κίνας, ένας ιδιωτικός φορέας εκμετάλλευσης αυτού που αποκαλεί «ιντερνετικά νοσοκομεία», αποτιμήθηκε τελευταία σε σχεδόν 7 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Teladoc, μια εισηγμένη αμερικανική εταιρεία με χρηματιστηριακή αξία 13 δισ. $, ανέφερε έσοδα 520 εκατ. $ το τρίτο τρίμηνο του 2021, αυξημένα κατά 80% από έτος σε έτος. Ένας άλλος, πιο εξελιγμένος τομέας που παρουσιάζει ταχεία ανάπτυξη είναι η κατ' οίκον διάγνωση. Το σκάνδαλο Theranos άφησε κακό όνομα στα διαγνωστικά των καταναλωτών. Τώρα, η καλύτερη τεχνολογία και ο μεγαλύτερος ρεαλισμός για το τι μπορεί να επιτύχει αποκαθιστούν το πεδίο, όπως ακριβώς η πανδημία έχει συνηθίσει τους ανθρώπους στην ιδέα των τεστ στο σπίτι. Αυτό περιλαμβάνει συσκευές για την ανάλυση των πάντων, από το σάκχαρο του αίματος μέχρι τα δείγματα κοπράνων. Η Levels Health, μια αμερικανική νεοσύστατη εταιρεία δύο ετών, πουλά απευθείας στους καταναλωτές συσκευές παρακολούθησης γλυκόζης με συγχρονισμό εφαρμογών, αφού τις συνδέσει απρόσκοπτα μέσω του Διαδικτύου με τους συνταγογράφους γιατρούς. Ο ιδρυτής του, ο Josh Clemente, εμπνεύστηκε από το να ζητήσει από έναν φίλο του να του μεταφέρει μια τέτοια οθόνη από την Αυστραλία για να επιβεβαιώσει ότι ήταν, όπως το ένα τρίτο των Αμερικανών, προδιαβητικός—στην Αμερική οι συσκευές ήταν διαθέσιμες μόνο σε συνταγογράφηση σε άτομα με μη ελεγχόμενο διαβήτη. Η λίστα αναμονής της startup εκτείνεται πλέον σε 145.000 άτομα. Η Digbi Health, μια άλλη αμερικανική εταιρεία, χρησιμοποιεί περιττώματα για να αναλύσει το μικροβίωμα του εντέρου των πελατών της για να προωθήσει την υγεία του γαστρεντερικού συστήματος. Skin+Me, Βρετανική, χρησιμοποιεί selfies για να σώσει τα άτομα από ένα ταξίδι στον δερματολόγο παρέχοντας φροντίδα δέρματος με ιατρική συνταγή. Η Thriva, επίσης από τη Βρετανία, αναλύει το αίμα από τα τσιμπήματα των δακτύλων για να ρίξει φως σε καταστάσεις όπως η υψηλή χοληστερόλη και η αναιμία. Γιατροί κατ' απαίτηση Ένας μεγάλος λόγος για τον οποίο χρειάστηκε τόσος καιρός για να διαταράξει η τεχνολογία των καταναλωτών την υγειονομική περίθαλψη είναι ότι, ο υψηλά ρυθμιζόμενος τομέας δεν προσφέρεται στη νοοτροπία της Silicon Valley «να κινηθείτε γρήγορα και να αλλάξετε τα πράγματα». Όμως τα τελευταία χρόνια έχουν δείξει ότι η αναστάτωση είναι δυνατή ακόμη και σε βιομηχανίες που δεσμεύονται από κανόνες. Ο Hamish Grierson, εμπνεύστηκε την ίδρυση της Thriva αφού είδε μια ψηφιακή ανατροπή στην παλιά του δουλειά στις πληρωμές. Ο Κλεμέντε της Levels Health, βοήθησε τους αστροναύτες να διατηρούνται σε φόρμα μάχης στο SpaceX, το οποίο έχει βραβευτεί για την έναρξη της επιχείρησης διαστημικών μεταφορών που κάποτε κυριαρχούσε η κυβέρνηση. Μια στρατηγική είναι ότι αγοράζετε προϊόντα «γενικής ευεξίας» για να αποφύγετε τον αυστηρό έλεγχο και να συμβουλευτείτε επαγγελματίες γιατρούς μόνο για συμβουλευτικούς σκοπούς ή για να πείσετε τους πιθανούς επενδυτές ότι τα προϊόντα τους υποστηρίζονται από την επιστήμη. Η Thriva, για παράδειγμα, λέει ότι οι αιματολογικές της εξετάσεις προσφέρουν «διόραση» και όχι επίσημες διαγνώσεις. Άλλες εταιρείες, ειδικά εκείνες με προσφορές υψηλότερης τεχνολογίας, βαδίζουν προσεκτικά. Ο Manny Montalvo, ο οποίος επιβλέπει τις πωλήσεις του "Digihaler" στην Teva, επιμένει ότι δεν είναι καταναλωτικό προϊόν. «Αυτό είναι μια πρόταση και πρέπει να επιλεγεί το σωστό φάρμακο για τον ασθενή», λέει κατηγορηματικά. Η Apple ζήτησε άδεια από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για τη λειτουργία ΗΚΓ του νέου ρολογιού της. Οι ρυθμιστικές αρχές, από την πλευρά τους, προσπαθούν να κινηθούν πιο γρήγορα. Ο νεοσύστατος επικεφαλής του FDA είναι πρώην σύμβουλος της Google Health, του εγχειρήματος υγείας του τεχνολογικού γίγαντα. Ο κλάδος ελπίζει ότι ο οργανισμός θα υιοθετήσει επιτέλους πρότυπα για το ψηφιακό λογισμικό υγείας που καθυστερούν πολύ. Η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Σιγκαπούρη και η ΕΕ έχουν θέσει στρατηγικές ψηφιακής υγείας, προκειμένου να δημιουργήσουν παρόμοια πρότυπα για τον προσδιορισμό της ποιότητας, της ασφάλειας και της κλινικής αξίας των νέων συσκευών υγείας. Περισσότερες χώρες υιοθετούν κανόνες προστασίας δεδομένων, που θα πρέπει να καταστήσουν σαφέστερο στους επιχειρηματίες, τους επενδυτές και τους καταναλωτές ποια δεδομένα μπορούν να κοινοποιηθούν, με ποιους και πώς. Η έκρηξη της καταναλωτικής υγείας έχει δημιουργήσει εμπλοκές. Οι επενδυτές που ώθησαν τις τιμές των μετοχών των διαδικτυακών πωλητών χαπιών και των ψηφιακών νοσοκομείων σε άνοδο όποτε εκτοξευόταν ο Covid-19, έχουν παγώσει σε τέτοιες εταιρείες τώρα που η απειλή του κορωνοϊού έχει υποχωρήσει κάπως. Αφού ξεπέρασε τα 30 δισεκατομμύρια δολάρια στις αρχές του 2021, η χρηματιστηριακή αξία της Teladoc επέστρεψε εκεί που ήταν πριν από την εμφάνιση της πανδημίας στις αρχές του 2020. Οι προοπτικές της Hims & Hers, της οποίας η τιμή της μετοχής μειώθηκε κατά τρία τέταρτα το περασμένο έτος, μπορεί επιπρόσθετα να επηρεάστηκε από την κυκλοφορία της Amazon στα τέλη του 2020 της επιχείρησης ηλεκτρονικών φαρμακείων. Οι εταιρείες ψηφιακής υγείας της Κίνας έχουν παγιδευτεί στην ευρύτερη τεχνολογική καταστολή του Κομμουνιστικού Κόμματος. Το WeDoctor έχει εγκαταλείψει τα σχέδια για μια μεγάλη δημόσια προσφορά στο Χονγκ Κονγκ. Το έπος του Theranos προσφέρει μια προειδοποιητική ιστορία, για το πόσο δύσκολα συγκρίνεται η βιολογία με τμήματα της επιστήμης των υπολογιστών. Ορισμένα προϊόντα θα αποδειχθούν άχρηστα και οι ρυθμιστικές αρχές ενδέχεται να τα αποσύρουν. Ωστόσο, όπως λέει ο Scott Melville του Consumer Healthcare Products Association, ενός εμπορικού φορέα, «Δεν υπάρχει επιστροφή στο παλιό πατερναλιστικό σύστημα, όπου βασίζεστε αποκλειστικά σε έναν επαγγελματία ιατρό για την υγειονομική σας περίθαλψη». Οι επιχειρηματικές εταιρείες θέλουν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αναρρώσουν πιο γρήγορα ή, ακόμα καλύτερα, να αποφύγουν να αρρωστήσουν εξαρχής. Αυτή είναι μια αρνητική πρόγνωση για το νοσοκομειακό-βιομηχανικό σύμπλεγμα, που κερδίζει από τους πολύ άρρωστους. Για όλους τους άλλους, είναι κυρίως θετικό. economist

Φόβοι για χιλιάδες λουκέτα στην εστίαση-Σε αναβρασμό ο κλάδος

Από την έντυπη έκδοση της Ναυτεμπορικής Του Φάνη Ζώη fzois@naftemporiki.gr Στο χείλος του γκρεμού βρίσκεται μεγάλος αριθμός επιχειρηματιών στην εστίαση, με τον κλάδο να αναζητεί μέτρα στήριξης για την αποφυγή λουκέτων και απώλειας θέσεων εργασίας, στη σκιά των περιορισμών για τη μη διασπορά του κορονοϊού, και τις κινητοποιήσεις να φαντάζουν ως μονόδρομος. Τις κινητοποιήσεις προανήγγειλε με δηλώσεις του στη «Ν» ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ και της Ομοσπονδίας Εστιατόρων και συναφών Επαγγελμάτων Γιώργος Καββαθάς, χαρακτηρίζοντας «ασπιρίνη σε καρκινοπαθή» τα μέτρα που εξήγγειλε η κυβέρνηση. Η κινητοποίηση θα έρθει από μόνη της, είναι τραγική η κατάσταση, ανέφερε, κάνοντας λόγο για «τοίχο» από την κυβέρνηση σε ό,τι έχει προταθεί από την Ομοσπονδία. Το Σάββατο συνεδρίασε το Διοικητικό Συμβούλιο της Ομοσπονδίας, ενώ χθες έως αργά το βράδυ συνεδρίαζε σε ολομέλεια με τη συμμετοχή των προέδρων των Πρωτοβάθμιων Σωματείων για λήψη αποφάσεων. Η εστίαση, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το α’ 9μηνο του 2021, υπολείπεται σε ό,τι αφορά τον κύκλο εργασιών της κατά 1,7 δισ. σε σχέση με το 2019. Αυτό δείχνει, αναφέρει ο κ. Καββαθάς, ότι ακόμη και με την ενίσχυση που πήρε η εστίαση, από την πλευρά της Πολιτείας, έχασε περίπου 2 δισ. από τον κύκλο εργασιών της. Ο κλάδος ζητά στήριξη γιατί μετά το εννεάμηνο, υπενθυμίζει, είχαμε περιοριστικά μέτρα ακόμη μεγαλύτερα στον κλάδο, με αποτέλεσμα Νοέμβριο και Δεκέμβριο η εστίαση να χάσει πάνω από το 50% του αντίστοιχου κύκλου εργασιών του 2019, ενώ μετά τα νέα περιοριστικά μέτρα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ο τζίρος έχει μειωθεί το α’ 15νθήμερο του νέου έτους στο 70%. Τα μέτρα που ανακοίνωσε προχθές η κυβέρνηση είναι τρία ουσιαστικά, σύμφωνα με τον κ. Καββαθά: – Αυτό που είχε ανακοινωθεί πριν από την Πρωτοχρονιά με αναστολή του συνόλου του προσωπικού και αφορούσε επιχειρήσεις που η μουσική αποτελεί το απαραίτητο στοιχείο για τη διασκέδαση, όπως κέντρα διασκέδασης, club, bar κ.λπ. – Το 2ο μέτρο με επέκταση στο σύνολο του κλάδου της εστίασης, αλλά στο 25% των εργαζομένων στην κάθε επιχείρηση, με την εφαρμογή να ξεκινάει από τις 14/1, δηλαδή το πρώτο 15νθήμερο του έτους οι επιχειρήσεις αναλαμβάνουν το κόστος για όλο το προσωπικό τους, μισθολογικό και μη μισθολογικό. – Και έρχεται προχθές με ένα μέτρο το οποίο είχε ζητήσει η ΓΣΕΒΕΕ από τον περασμένο Σεπτέμβριο, το οποίο είχε «κλειδώσει» τον Δεκέμβριο, να το ανακοινώσει τώρα, που αφορά τη στήριξη μέσα από ειδικό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ από τα «υπόλοιπα» του τουρισμού, για ορισμένους κλάδους της εστίασης, οι οποίοι έχουν υποστεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας ζημιά με μείωση του τζίρου από 90% έως 100%. Κανένα μέτρο ουσιαστικής στήριξης του κλάδου, επισημαίνει ο κ. Καββαθάς, ούτε ενοίκια, ούτε αναστολές υποχρεώσεων πληρωμής τρεχουσών υποχρεώσεων, ούτε ενίσχυση περαιτέρω της επιδότησης του αυξημένου κόστους της ενέργειας από το 50% στο 75%, που κατά την άποψή του αποτελεί τον μεγάλο κίνδυνο για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, υφίσταται σήμερα. Ο κλάδος έχει έναν πολλαπλασιαστή 2,2, διευκρινίζει ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, που σημαίνει ότι εάν η εστίαση πάθει ζημιά 1 εκατ. ευρώ οι ζημίες στους κλάδους που είναι προσαρμοσμένοι πάνω στο «άρμα» της θα είναι υπερδιπλάσια, δηλαδή σε σύνολο θα φτάσουμε κοντά στα 3,5 εκατ. ευρώ. Ένα μέτρο που θα μπορούσε να βοηθήσει τον κλάδο, αναφέρει ο κ. Καββαθάς, είναι οι επιστρεπτέες να γίνουν μη επιστρεπτέες, άλλωστε, όπως υποστηρίζει, το δημοσιονομικό κόστος είναι διαχειρίσιμο οικονομικά. «Χωρίς μέλλον» είναι η φράση που αναδεικνύει το πρόβλημα των καταστημάτων εστίασης, με αρκετά από αυτά το τελευταίο διάστημα να έχουν βάλει λουκέτο, είτε προσωρινό, είτε μόνιμο, επισημαίνει ο κ. Καββαθάς, φέρνοντας ως παράδειγμα το γεγονός ότι μεγάλο κατάστημα στο κέντρο της Αθήνας με μεγάλη κίνηση καταγράφει εβδομαδιαίως 10.000 ευρώ ζημιές, ενώ δυο καταστήματα στη Χαλκίδα με πολύχρονη παρουσία έκλεισαν. naftemporiki.gr