Υπάρχει υπόγεια Αθήνα; Ο ερευνητής Κ. Κυρίμης μας ξεναγεί στα άδυτα της πόλης

Συντακτική ομάδα Memory life 8 hrs ago Αφιερωματα, Συνεντεύξεις

Κάτω από τα πόδια μας υπάρχει μια υπόγεια πόλη την οποία οι περισσότεροι αγνοούμε. Ο λόγος φυσικά για τα δεκάδες καταφύγια της Αττικής, πάνω από τα οποία περνάμε όλοι καθημερινά...

Πόσα καταφύγια υπάρχουν στην Αττική, πού βρίσκονται και σε τι κατάσταση, πόσα από αυτά είναι ενεργά και προσβάσιμα, επικοινωνούν με τις υπόγειες στοές της Αθήνας, ποια η σύνδεση με το πολυκατάστημα Άττικα στο κέντρο της πρωτεύουσας και ποια η μοίρα τους από εδώ και στο εξής;

Ο ερευνητής και αρθρογράφος, Κωνταντίνος Κυρίμης, ο οποίος έχει ερευνήσει ενδελεχώς δεκάδες καταφύγια και έχει κυκλοφορήσει δυο βιβλία (ενώ ετοιμάζει και το τρίτο) για αυτά, ξεδιπλώνει την ιστορία και τα μυστικά των υπόγειων αυτών χώρων που κατασκευάστηκαν για να μας προστατεύσουν από τους εχθρούς, τους... συμμάχους και τους εαυτούς μας.

Πότε και πώς ξεκινήσατε την έρευνά σας στα καταφύγια;

Μου άρεσε από μικρός η ιστορία, ήταν το αγαπημένο μου μάθημα στο σχολείο. Ξεκίνησα το 2004 να αρθρογραφώ στον σχετικό ειδικό Τύπο, κάτι που συνεχίζω ακόμα. 

Επίσης μου αρέσουν οι εξερευνήσεις και όταν το 2012 έτυχε να επισκεφθώ για πρώτη φορά ένα καταφύγιο μου έκανε μεγάλη εντύπωση και άρχισα να αναρωτιέμαι γενικότερα για αυτά και να ψάχνω. 

Στην πορεία διαπίστωσα ότι δεν υπήρχε κάποια εξειδικευμένη βιβλιογραφία, ότι πληροφορίες μπορούσα να βρω για τα καταφύγια ήταν αποσπασματικές και γενικές. 

Όταν συνειδητοποίησα πόσο σημαντικά ήταν τα καταφύγια εκείνη την εποχή, θεώρησα ότι ήταν ιστορική αδικία να μην υπάρχει καταγεγραμμένη αυτή η πτυχή της ιστορίας μας, έτσι ανέλαβα να «διασώσω» την ιστορική της μνήμη.

Κάτω από το πανεπιστήμιο, ο κόσμος περπάτα αμέριμνος πάνω από την είσοδο καταφυγίου...

Αποφασίσατε λοιπόν να εκδώσετε βιβλία για τα καταφύγια.

Τα βιβλία προέκυψαν στην πορεία. Αρχικά ξεκίνησα να κάνω έρευνα για δικό μου ενδιαφέρον. 

Διαρκώς εμπλούτιζα το αρχείο μου και τελικώς (για να είναι διαθέσιμη και σε μεταγενέστερους ερευνητές η πληροφορία που συγκέντρωσα) έγραψα ένα βιβλίο. 

Το εξέδωσα σε πολύ περιορισμένα αντίτυπα με σκοπό να τα δωρίσω σε βιβλιοθήκες, στρατιωτικούς οργανισμούς, μουσεία, ιστορικά αρχεία, κ.ά., ώστε να διασωθεί το ιστορικό αποτύπωμα αυτών των χώρων και η φιλοσοφία τους. Προσέφερα τα βιβλία στους φορείς που έπρεπε και κάποια ελάχιστα τα διαθέτω, αν κάποιος ενδεχομένως τα ζητήσει.

Θωρακισμένη πόρτα σε καταφύγιο στην οδό Ασκληπιού 

Πώς μπορεί κάποιος να βρει παλιά καταφύγια; Εσείς πώς τα βρίσκετε;

Δεν υπάρχει πουθενά μια πηγή που να οδηγεί στα καταφύγια, ποια είναι και που βρίσκονται.

Για να τα βρω, συνεργάζομαι με άλλους ιστορικούς ερευνητές, κοιτάζω κάποιες ανοιχτές πηγές, αναφορές σε βιβλία, αρχεία στρατιωτικών και άλλων υπηρεσιών, βιβλιοθήκες και όπου υπάρχουν ψήγματα ιστορίας. 

Μετά το πρώτο βιβλίο με πλησίασαν πολλοί αναγνώστες που είχαν πληροφορίες από γονείς κλπ., για να μου πουν που αλλού υπάρχουν καταφύγια, να μαζέψω υλικό. 

Η δυσκολία δεν έγκειται μόνο στο να βρεις την τοποθεσία ενός καταφυγίου, αλλά και στο χρόνο και την προσπάθεια να πάρεις την άδεια από τον αρμόδιο φορέα για να μπεις μέσα.

Ο Κωνσταντίνος Κυρίμης μέσα σε στενή στοά 30 μέτρων, σε καταφύγιο κοντά στον Σταθμό Λαρίσης

Τα έχετε χαρτογραφήσει  μέσα στα βιβλία σας;

Για κάποια γράφω ακριβώς πού είναι, για αρκετά όμως γράφω προσεγγιστικά. Μου έχει τύχει πολλές φορές να επισκεφθώ έναν τέτοιο χώρο, αλλά να μου έχουν θέσει όρο να μην αναφέρω την ακριβή τοποθεσία. 

Π.χ. αιτούμενος επίσκεψη σε ένα ιδιωτικό καταφύγιο, η διαχειρίστρια δεν ήθελε να μου πει πού είναι το καταφύγιο, γιατί φοβόταν ότι αν γίνει πόλεμος θα της κάνουν «επίθεση» από τις διπλανές πολυκατοικίες να το καταλάβουν και δεν θα μπορούν να προφυλαχθούν οι ίδιοι οι ένοικοι. 

Όσο παράλογα και αν ακούγονται αυτά, οφείλω να τα σέβομαι.

Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε κατά την έρευνά σας και αν υπάρχουν περιπτώσεις που έχετε κινδυνεύσει;

Ξεπερνώντας το γραφειοκρατικό κομμάτι, που μας τρώει τον περισσότερο χρόνο (κυρίως αν το καταφύγιο ανήκει σε δημόσιο φορέα), όταν μπούμε μέσα, η κατάσταση μπορεί να ποικίλλει από κάτι εντελώς ακίνδυνο όπως το υπόγειο μιας πολυκατοικίας μέχρι έναν χώρο με παλιά πυρομαχικά, σκουριασμένα συρματοπλέγματα, οροφή διαλυμένη, κλπ. 

Επίσης αν ο χώρος είναι ανοιχτός δεν ξέρεις τι περιθωριακά άτομα μπορεί να είναι μέσα. 

Παράλληλα, μπορεί να βρούμε πεθαμένα ζώα και να είναι δύσκολο να αναπνεύσεις εκεί κάτω. Άρα από αστεία μέχρι επικίνδυνα.

Έχετε βρει αντικείμενα παρατημένα από εκείνη την εποχή;

Είναι σπάνιο, γιατί σχεδόν πάντα κάποιος τα έχει βρει πριν από εσένα. Έχει τύχει να βρούμε παλιές εφημερίδες, κονσέρβες από τις οποίες μπορείς να χρονολογήσεις γεγονότα. Κάθε πράγμα εκεί μέσα μπορεί να σου ξεκλειδώσει μια ιστορία.

Διάδρομος καταφυγίου...

Μπαίνετε μόνος μέσα;

Όχι, θα ήταν μια πάρα πολύ κακή ιδέα αυτό. Στην καλύτερη περίπτωση είμαστε δυο άτομα, ένας να καταγράφει και ένας να φωτογραφίζει. 

Έχει τύχει να πάμε έως και τέσσερις, σε συγκεκριμένη περίπτωση που χρειαζόταν κατάβαση με ειδικό εξοπλισμό. Αντίστοιχα, χρειάζεται ενισχυμένη ομάδα, όταν επίκειται εξερεύνηση σε μεγάλο χώρο ή σε άγνωστη περιοχή. Έχω μια ομάδα από 4-5 φίλους/συνεργάτες τους οποίους εναλλάσσω από αποστολή σε αποστολή.

 Πώς αντιμετωπίζουν οι άλλοι την έρευνά σας;

Ποικιλοτρόπως. Από το να βοηθήσουν με ζωηρό ενδιαφέρον, μέχρι αδιαφορία (που είναι κάτι σύνηθες) ή να μου κάνουν και παρατήρηση.

Κάποτε είχα στείλει μια επιστολή αιτούμενος να μπω σε χώρο ενός εργοστασίου και η υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων μου απάντησε πως όχι μόνο δεν μου δίνει την άδεια αλλά και ότι πολύ κακώς που ασχολούμαι κιόλας. Δηλαδή μια αντιμετώπιση, του στιλ «δεν κάνει, δεν πρέπει, γιατί τα σκαλίζεις, κλπ.».

Είσοδος από φρεάτιο βάθους 25 μέτρων σε ναυτικό οχυρό

Σε πόσα καταφύγια έχετε μπει;

Πάνω από 80 στην Αττική. Έχω μπει και στην υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά η επίσημη έρευνά μου περιορίζεται στην Αττική.

Πότε έχουμε τα πρώτα καταφύγια;

Το 1936. Είναι η εποχή που έχει αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας ο Ιωάννης Μεταξάς και όντας ιδιαίτερα διορατικός, αντιλαμβάνεται ότι έρχεται ένας μεγάλος πόλεμος στην Ευρώπη και ότι το αεροπλάνο θα είναι το όπλο που θα κυριαρχήσει. 

Έδωσε πολύ μεγάλη βάση στην προστασία του άμαχου πληθυσμού σε περίπτωση πολέμου. 

Με βάση αυτό, οργάνωσε πολύ καλά το κομμάτι πολιτικής προστασίας με σκοπό να φτιάξει πολλά αντιαεροπορικά καταφύγια. 

Το κατασκευαστικό κομμάτι των καταφυγίων ήταν ένας τιτάνιος άθλος του καθεστώτος εκείνης της εποχής, που οφείλουμε έστω και ετεροχρονισμένα να του πιστώσουμε.

Βέβαια, τα κτίρια από μόνα τους δεν λένε κάτι. 

Οι πολίτες ήξεραν τι έπρεπε να κάνουν σε περίπτωση που θα χτυπήσει ο συναγερμός, ποιο ήταν το πλησιέστερο καταφύγιο στη γειτονιά τους (ή στην εργασία τους) κλπ. 

Έκαναν συχνά ασκήσεις, η οργάνωση νεολαίας του καθεστώτος Μεταξά (η ΕΟΝ) λάβαινε συχνή εκπαίδευση στην αεράμυνα και ήξερε πώς να καθοδηγήσει τον κόσμο, ή πήγαιναν από πόρτα σε πόρτα και μοίραζαν ενημερωτικά φυλλάδια για θέματα πολιτικής προστασίας. 

Παράλληλα, για τους Αθηναίους του '30, τα καταφύγια ήταν ένα είδος «διασκέδασης». Στις ασκήσεις, εισέρχονταν ήσυχα, κουβεντιάζανε με τους διπλανού τους στο εσωτερικό και όταν τελείωνε η άσκηση, αποχωρούσαν με χαρακτηριστική βραδύτητα.

Είσοδος καταφυγίου στον Πειραιά 

Ποια καταφύγια είναι ενεργά μέχρι και σήμερα;

Είναι πάρα πολύ σχετικό, γιατί έχει διαφορά το να είναι ενεργό στα χαρτιά και να είναι πραγματικό χρησιμοποιήσιμο.

Και πόσα διασώζονται, πόσα έχουν καταστραφεί ή χρησιμοποιούνται για άλλους σκοπούς;

Ο στρατάρχης Παπάγος έκανε λόγο για 400 δημόσια καταφύγια και αρκετές εκατοντάδες ιδιωτικά. Επίσης ο Μεταξάς ψήφισε αναγκαστικό νόμο, ο οποίος όριζε ότι όποιος ήθελε να χτίσει νέο κτίριο, έπρεπε υποχρεωτικά να χτίσει και καταφύγιο (με δικά του έξοδα). 

Χωρίς έγκριση του καταφυγίου από την Αεράμυνα, απαγορευόταν οποιαδήποτε ανέγερση. Αλλά το θέμα είναι, πόσα από αυτά όντως υπάρχουν σήμερα και σε τί κατάσταση βρίσκονται. 

Κάποια συν τω χρόνω εξαφανίζονται, μπαζώνονται ή γκρεμίζονται μαζί με το κτίριο από πάνω τους. Άλλα έχουν γίνει από αποθήκες μέχρι κάβες, οπότε χάνεται και η φύση τους. 

Έτσι χάνονται πολλά από αυτά. Το Άττικα για παράδειγμα, ο «ναός της κατανάλωσης», χρησιμοποιεί τους χώρους του καταφυγίου του, ως αποθήκες. Το κτίριο που στεγάζεται το Άττικα κατασκευάστηκε το 1938, ήταν το μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού. 

Εκεί λοιπόν, αν και οι προδιαγραφές ασφαλείας της εποχής, έλεγαν ότι οι τοίχοι των καταφυγίων πρέπει να έχουν πάχος 30 εκατοστά από μπετόν αρμέ, στο Άττικα είχαν ένα μέτρο πάχος! Ήταν λοιπόν το πιο ισχυρό καταφύγιο σε όλη την Αττική.

Είσοδος σε γερμανικό καταφύγιο, παρατηρήστε το πάχος του μπετόν 

Ποιες ήταν οι προδιαγραφές και τα χαρακτηριστικά τους και σε ποιο βάθος είχαν κατασκευαστεί;

Υπήρχε μια συγκεκριμένη επιτροπή αεράμυνας η οποία όριζε τις προδιαγραφές, που ήταν πάρα πολύ αυστηρές για τα πάντα. 

Πόσοι θάλαμοι θα υπάρχουν, με ποια σειρά, τη διαρρύθμιση, το ύψος, το βάθος, τα πάντα. 

Και ήταν τόσο συγκεκριμένες και εξειδικευμένες που υπήρχαν υπο-επιτροπές για τις πόρτες, τον εξαερισμό, κλπ. Τίποτα δεν ήταν τυχαίο εκεί κάτω. 

Όταν ξεκίνησα την εξερεύνηση και κατάλαβα όλη αυτή τη «φιλοσοφία», μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση.

Σε πολλά καταφύγια που ανήκαν στο πολεμικό ναυτικό, τοποθετήθηκαν θωρακισμένες πόρτες, από παροπλισμένα θωρηκτά

Τι άλλο σας έκανε εντύπωση ερευνώντας τα καταφύγια;

Η φιλοσοφία και η λογική τους, ο μεγάλος αριθμός τους, και πως κάτι που σήμερα είναι άγνωστο για εμάς, τότε ήταν πολύ φυσιολογικό για τους πολίτες. Επίσης πόσο καλά είναι κρυμμένα. 

Πολλές φορές μου έχει τύχει να είμαι σε καταφύγιο στο Σύνταγμα ή στο Κολωνάκι και από πάνω μπορεί να βρίσκεται η έξοδος κινδύνου και από τις γρίλιες στο πεζοδρόμιο να βλέπεις τους ανθρώπους να περνάνε ή να κοιτάζουν τις βιτρίνες των καταστημάτων. 

Υπάρχει μια πόλη κάτω από την πόλη την οποία αγνοούμε. Είναι εντυπωσιακό το πόσο καλά είναι κρυμμένα.

Θα σας αναφέρω κάτι για πρώτη φορά. Πριν μερικούς μήνες έτυχε να επισκεφθούμε ένα καταφύγιο σε εργοστάσιο στον Πειραιά.

Αφού πήραμε την άδεια, μας είπε ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου ότι ο χώρος ήταν πλημμυρισμένος για πολλές δεκαετίες και ότι δεν έχει μπει κανείς μέσα, ποτέ. Έβαλε μια αντλία, άντλησε τα ύδατα και κατεβήκαμε κάτω. 

Στο τέλος του καταφυγίου βρήκαμε μια δεύτερη είσοδο/έξοδο. Ήταν η έξοδος κινδύνου, η οποία ήταν κλεισμένη από πάνω, με μια βαριά λαμαρίνα. 

Βγήκαμε, ρωτήσαμε τον ιδιοκτήτη του εργοστασίου πού είναι η δεύτερη έξοδος (να τη δούμε και απέξω) και δεν είχε ιδέα καν, ότι υπήρχε δεύτερη έξοδος! Ψάχνοντας μέσα στο εργοστάσιο μαζί με τους ανθρώπους της εγκατάστασης βρήκαμε μια τεράστια σιδερένια πλάκα σε ένα εργαστήριο. 

Φέραμε μια ολόκληρη γερανογέφυρα, σηκώσαμε τη σιδερένια πλάκα και αποκαλύφθηκε η χαμένη έξοδος! 

Ένας εργάτης με έκδηλη την απορία στο πρόσωπό του μας είπε ότι εργάζεται στο εργοστάσιο από το 1978 και δεν θα πίστευε ποτέ ότι επί 40 χρόνια πατούσε πάνω από ένα καταφύγιο χωρίς να το έχει πάρει χαμπάρι.

Μεγάλο καταφύγιο στο λιμάνι του Πειραιά

Ποιο είναι το μεγαλύτερο καταφύγιο της Αττικής, το πιο εντυπωσιακό;

Από δημόσια είναι σίγουρα το καταφύγιο στο λόφο του Αρδηττού, με ονομαστική χωρητικότητα πάνω από 1.300 άτομα. Το δεύτερο, εφάμιλλο σε μέγεθος, είναι εκείνο στο λόφο του Λυκαβηττού, αλλά αυτό δεν ήταν για τους πολίτες, ήταν στρατιωτικό. Ήταν «τα μάτια και τα αυτιά» της πόλης, δεδομένου ότι φιλοξενούσε το Κέντρο Συναγερμού της Αεράμυνας. Ήταν καταφύγιο στρατιωτικών προδιαγραφών, με στοές εκατοντάδων μέτρων.

Σε ποιες περιοχές απαντάται αυτός ο αθέατος, υπόγειος κόσμος;

Καταφύγια υπάρχουν σε όλη την Αττική. Όσο προσεγγίζουμε τον αστικό ιστό, τόσο πυκνώνει ο πληθυσμός, άρα και τα καταφύγια.

Έξοδος κινδύνου 7 μέτρα κάτω από την γη, σε καταφύγιο πολύ κοντά στην πλατεία συντάγματος 

Πόσα έχουν ελεύθερη πρόσβαση;

Λιγότερα από τα δάκτυλα του ενός χεριού. Και αυτά ανήκουν κάπου, απλά είναι εγκαταλειμμένα στην τύχη τους. Αυτοί που πρέπει, ξέρουν πού είναι. Όταν ξεκίνησα κι εγώ να τα ψάχνω έβλεπα ότι οι άνθρωποι που τα ήξεραν, δεν έδιναν εύκολα πληροφορίες σε αγνώστους. 

Στην αρχή απόρησα, στην πορεία κατάλαβα ότι κάνουν πολύ καλά, γιατί όταν η ακριβής θέση ενός (ελεύθερου) καταφυγίου διαρρεύσει (ιδίως στο Ίντερνετ), την επόμενη μέρα θα έχει γεμίσει με γκράφιτι, θα έχουν πάρει ό,τι υπάρχει μέσα, θα το έχουν κάνει χάλια. Όσο λιγότερο γνωστή είναι η τοποθεσία ενός καταφυγίου, τόσο καλύτερα για το ίδιο.

Το μετρό έχει καταστρέψει καταφύγια;

Δεν έχει περιέλθει στην αντίληψή μου κάτι τέτοιο. Αντίθετα, από προσωπική εμπειρία με υπευθύνους του Μετρό, σας λέω ότι είναι αρκετά ευαισθητοποιημένοι σε τέτοια θέματα. Πάντως, γενικά η ευρεία δόμηση από τη δεκαετία του '40 και μετά, μοιραία έχει καταστρέψει πάρα πολλά καταφύγια.

Υπάρχει σύνδεσή τους με τις υπόγειες στοές της Αττικής;

Όχι, αυτός είναι ένας αστικός μύθος. Επειδή τα καταφύγια -κατά κύριο λόγο- είναι ανεξερεύνητα, σκοτεινά, υπόγεια, με μεγάλες στοές, έχουν το πλαίσιο για την ανάπτυξη αστικών θρύλων. Στην πραγματικότητα, κανένα δεν επικοινωνεί με τα άλλα. 

Ο στόχος δεν ήταν να αποτελέσουν πέρασμα, αλλά η προστασία των πολιτών. Σε πολλά από όσα έχω πάει, μου λένε ότι επικοινωνούν μέσω στοών μια διάφορα μέρη, κυρίως με τη Βουλή. 

Άρα η Βουλή θα έπρεπε να επικοινωνούσε με τα σπίτια των μισών Αθηναίων εκείνη την εποχή! Τρομερή παραφιλολογία.

Στα ενδότερα γνωστού σιδηροδρομικού σταθμού...

Στοές υπάρχουν;

Σαφώς υπάρχουν αλλά δεν είναι το αντικείμενο στο οποίο θα δήλωνα γνώστης και ειδήμων.

Έχετε σκεφτεί να ερευνήσετε και τις υπόγειες στοές για τις οποίες συχνά γίνεται λόγος;

Υπάρχουν άλλοι ερευνητές πολύ πιο έμπειροι και ικανοί από εμένα, που έχουν καθιερωθεί σε αυτό το ερευνητικό πεδίο. Οπότε θεωρώ ότι δεν υπάρχει λόγος να μπω στα «χωράφια» τους.

Πότε σταμάτησαν να κατασκευάζονταν καταφύγια στην Ελλάδα;

Το '40 με την έναρξη του πολέμου. Από το 1940 έως 1949 δεν έχουμε ελληνικά καταφύγια λόγω κατοχής, εμφυλίου κλπ. Και από το '50 και μετά που είμαστε σε μια φάση ανοικοδόμησης, ο υποχρεωτικός νόμος σε ιδιωτικά κτίρια υπάρχει αλλά έχει ατονήσει. 

Επίσης έχει ξεκινήσει μεγάλη πολεμική από τον κατασκευαστικό κόσμο προς την κυβέρνηση. Οι κατασκευαστές λένε «εμείς πάμε να αναστυλώσουμε τη χώρα και εσείς μας βάζετε να κατασκευάζουμε καταφύγια, πληρώνοντας ένα σωρό λεφτά». 

Το Δεκέμβριο του 1956 τα καταργεί λοιπόν η κυβέρνηση, αλλά επιβάλλει στους ιδιοκτήτες έναν ειδικό φόρο «3% επί της οικοδομής» με στόχο την κατασκευή δημοσίων καταφυγίων (τα οποία σημειωτέον δεν κατασκευάστηκαν ποτέ).

Κάτω από το μικρό δωμάτιο κρύβεται η είσοδος καταφυγίου...

Η χρήση των καταφυγίων, ήταν πάντα η ίδια;

Τα καταφύγια παρουσιάζουν μια ιστορική συνέχεια και μια διαφοροποίηση ως προς τη χρήση τους. Ενώ αρχικά φτιάχτηκαν για να μας προστατεύσουν από τους εχθρούς μας, αργότερα μας προστάτευσαν από τους... συμμάχους μας (βομβαρδισμός Πειραιά) και τέλος από τους ίδιους τους εαυτούς μας (Δεκεμβριανά). 

Και το πιο ειρωνικό είναι ότι ενώ φτιάχτηκαν για να προστατεύσουν τον κόσμο, πολλά από αυτά επιτάχθηκαν από τους Γερμανούς στην Κατοχή και έγιναν χώροι βασανισμού και κρατητήρια. Άρα έχουν μια πολυτάραχη ιστορία μέσα σε μια δεκαετία.

Μισοπλυμμηρισμένος θάλαμος καταφυγίου

Τι έχει γίνει με αντίστοιχα παλιά καταφύγια στο εξωτερικό;

Στο εξωτερικό έχουν γίνει βιβλιοθήκες, εστιατόρια, καφέ, γκαλερί, χώροι τεχνών. Και το παράδοξο είναι ότι σε άλλες πόλεις της Ελλάδας έχουν γίνει επισκέψιμα, όπως στην Πάτρα, στη Μήλο ή στα Χανιά. 

Πρέπει να βρεθεί κάποιος να πάρει την πρωτοβουλία να το ανακαινίσει και εδώ στην Αττική. 

Γιατί οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν και να καταλαβαίνουν το παρελθόν τους: πώς έζησαν και πώς επιβίωσαν οι πρόγονοί τους. 

Κάτω από φαινομενικά αθώα σημεία μπορεί να κρύβεται η είσοδος...

Να αποκομίσει μια εικόνα και να ενημερωθεί. Φανταστείτε να μπορεί κανείς να επισκεφθεί ένα καταφύγιο στα 50 μέτρα από το Σύνταγμα, 400 τ.μ. και 7 μέτρα κάτω από τη γη. Σίγουρα θα ήταν και ένας ελκυστικός πόλος έλξης τουριστών.

Πώς μπορεί κάποιος να προμηθευτεί τα βιβλία σας;

Τα βιβλία μου είναι μια πολύ περιορισμένη αυτοέκδοση και ως εκ τούτου δεν διακινούνται εμπορικά σε βιβλιοπωλεία. Εντούτοις αν κάποιος ενδιαφέρεται να τα προμηθευτεί, μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μου στο e-mail kkirimis@otenet.gr.

*Όλες οι φωτογραφίες του άρθρου προέρχονται από το προσωπικό αρχείο του Κωνσταντίνου Κυρίμη

Πηγή

ΑΠΙΣΤΕΥΤΟ: «Εξαφανίζεται» από νωρίς το πρωί το ψωμί από αλεύρι κάνναβης σε φούρνο της Λάρισας (ΦΩΤΟ)!

Αμόκ έχει προκαλέσει στους Λαρισαίους το ψωμί από αλεύρι κάνναβης που πωλείται στον φούρνο “Κόντσα” στην οδό Χατζημιχάλη 61, στην Φιλιππούπολη. Οι ουρές σχηματίζονται από νωρίς το πρωί, με τον κόσμο από όλη την πόλη της Λάρισας να συνωστίζεται και να περιμένει υπομονετικά για να δοκιμάσει το ξεχωριστό και μοναδικό αυτό ψωμί.

Όπως αναφέρει ο ιδιοκτήτης του παραδοσιακού φούρνου με ξύλα “Κόντσα”, κ. Βασίλης Μπάτσικας, τα καρβέλια από αλεύρι κάνναβης εξαφανίζονται από τα ράφια του φούρνου του από τις 9 το πρωί, ενώ το συγκεκριμένο είδος ψωμιού έχει κυκλοφορήσει εδώ και 15 μέρες περίπου. Μάλιστα, ανάμεσα στον κόσμο που επισκέπτεται τον φούρνο “Κόντσα” ανήκουν όχι μόνο εκείνοι που θέλουν να δοκιμάσουν το ψωμί από αλεύρι κάνναβης, αλλά και εκείνοι που το δοκίμασαν και που πλέον αποτελεί την καθημερινή τους επιλογή.

Ο κ. Μπάτσικας διευκρινίζει πως πρόκειται για ένα ψωμί πλούσιο σε ευεργετικά συστατικά, όπως ωμέγα 3 και μαγνήσιο, ενώ δεν περιέχει γλουτένη. Το χρώμα του είναι διαφορετικό από τα κλασικά ψωμιά, καθώς είναι λίγο πιο πρασινωπό, ενώ η γεύση του είναι ιδιαίτερη και μπορεί κανείς να την καταλάβει μόνο αν το δοκιμάσει.

Το αλεύρι κάνναβης που χρησιμοποιείται στον φούρνο “Κόντσα” είναι ιταλικής προέλευσης, καθώς ακόμα δεν υπάρχει ελληνικός μύλος που να αλέθει το συγκεκριμένο είδος αλευριού. Συγκαταλέγεται στα ολικής άλεσης, όπως το κριθάρι, το σίκαλης, η βρώμη το πολύσπορο και πολλά άλλα. Ο κ. Μπάτσικας διευκρινίζει πως το ψωμί από αλεύρι κάνναβης δεν έχει κάποια παρενέργεια όπως πολλοί μπορεί να πιστεύουν, καθώς πρόκειται για φαρμακευτική κάνναβη, που μπορεί να καταναλωθεί από όλες τις ηλικίες, χωρίς κανέναν κίνδυνο.

Αν και ο φούρνος “Κόντσα” υπάρχει στην Λάρισα για πάνω από 50 χρόνια, ήταν ο πρώτος που πούλησε το συγκεκριμένο είδος ψωμιού και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία, πράγμα που έχει οδηγήσει τον κ. Μπάτσικα στο να δημιουργήσει στο άμεσο μέλλον και άλλα παρασκευάσματα από αλεύρι κάνναβης, όπως κριτσίνια και κουλουράκια.

Παραδοσιακός φούρνος “Κόντσα”

Χατζημιχάλη 61, Φιλιππούπολη Λάρισας

Τηλ.επικοινωνίας: 697 6568898

https://www.larisanew.gr/εξαφανίζεται-από-νωρίς-το-πρωί-το-ψω/?fbclid=IwAR17ofx1iyjAPLsFvX04qP4kypylkJFthKEYd67rLtRTjxRWpHZleBgOxug

Η δυστυχία να είσαι Ελληνας φορολογούμενος

Η ανάδειξη της Ελλάδας σε «παγκόσμια πρωταθλήτρια» κρατήσεων για το 2014 από τον ΟΟΣΑ –το 43,4% ενός εργαζομένου με δύο παιδιά πάει σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές– έφερε και πάλι στο προσκήνιο το θέμα των φορολογικών συντελεστών στη χώρα μας. Οι συγκρίσεις και σε άλλα «μέτωπα» αποδεικνύουν ότι οι «πρωτιές» δεν περιορίζονται μόνο στο θέμα των κρατήσεων.

Είμαστε έκτοι παγκοσμίως στις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων. Ο ΦΠΑ είναι ο τέταρτος υψηλότερος στην Ευρώπη, είμαστε πρώτοι στον κόσμο στον φόρο των αλκοολούχων ποτών (αναλογικά με το εισόδημά μας) και δεύτεροι στη φορολόγηση των αυτοκινήτων μεγάλου κυβισμού. Θέση στο βάθρο καταλαμβάνουμε και για τη φορολόγηση της αμόλυβδης, ενώ στα τσιγάρα, ο φορολογικός συντελεστής έχει φτάσει να αγγίζει πλέον ακόμη και το... 90%.

Ειδικότερα:

• Η στατιστική του ΟΟΣΑ ανέδειξε την ελληνική παγκόσμια πρωτιά: ο Ελληνας εργαζόμενος με δύο παιδιά πληρώνει το 43,4% του μισθού του σε κρατήσεις, ποσοστό που είναι και το υψηλότερο μεταξύ των χωρών του Οργανισμού. Βέλγιο και Γαλλία βρίσκονται στη 2η και στην 3η θέση αντίστοιχα, με συντελεστές 40,6% και 40,5%. Την ώρα, μάλιστα, που η κυβέρνηση συζητάει την αύξηση του ανώτατου συντελεστή, η στατιστική του ΟΟΣΑ αποδεικνύει ότι οι έχοντες τα υψηλότερα εισοδήματα στην Ελλάδα είναι ούτως ή άλλως οι βαρύτερα φορολογούμενοι.

• Οι ασφαλιστικές εισφορές που επιβάλλονται στους εργαζομένους είναι από τις υψηλότερες μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ. Ο μέσος όρος για τις χώρες του Οργανισμού διαμορφώνεται στο 9,9% (στοιχεία 2014), με την Ελλάδα να βρίσκεται στο 16%. Στην κατάταξη των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ καταλαμβάνουμε την 6η υψηλότερη θέση, καθώς μας ξεπερνούν μόνο η Σλοβενία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Αυστρία και η Πολωνία.

• Ο βασικός συντελεστής ΦΠΑ στην Ελλάδα (23%) είναι ο 4ος υψηλότερος στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Ουγγαρία κατέχει τα πρωτεία με τον συντελεστή του 27%, ακολουθούν Σουηδία, Κροατία και Δανία με 25%, η Φινλανδία και η Ρουμανία είναι στο 24%, ενώ ακολουθεί το γκρουπ των χωρών με το 23% (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πολωνία και Πορτογαλία).

• Σε ένα λίτρο βενζίνης, οι φόροι αντιστοιχούν στο 62,66% της τιμής λιανικής. Δηλαδή, αν βάζουμε 50 ευρώ βενζίνη, τα 31,33 ευρώ πηγαίνουν στο υπουργείο Οικονομικών. Σύμφωνα με το πιο πρόσφατο δελτίο της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου, με τη μέση πανελλαδική τιμή να διαμορφώνεται σε 1,524 ευρώ ανά λίτρο, το 0,955 ευρώ αφορά στους φόρους (ειδικό φόρο κατανάλωσης και ΦΠΑ). Ο ειδικός φόρος κατανάλωσης που επιβάλλεται στην «ελληνική» βενζίνη είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος σε ολόκληρη την Ευρώπη (680 ευρώ ανά 1.000 λίτρα αμόλυβδης). Μας ξεπερνούν μόνον η Μεγάλη Βρετανία, η Ολλανδία και η Ιταλία. Ωστόσο, και οι τρεις χώρες που ξεπερνούν την Ελλάδα εφαρμόζουν χαμηλότερους συντελεστές ΦΠΑ σε σχέση με το ελληνικό 23%.

• Στα τσιγάρα, ο φορολογικός συντελεστής επί της τιμής λιανικής διαμορφώνεται πλέον στο 84%. Σε ένα πακέτο 20 τσιγάρων με τιμή λιανικής στα τέσσερα ευρώ, τα 2,45 ευρώ είναι ειδικός φόρος κατανάλωσης και τα 0,75 ευρώ είναι ΦΠΑ. Σε αυτά τα πακέτα, ο φορολογικός συντελεστής είναι 80%. Ωστόσο, στα φθηνότερα πακέτα ο ειδικός φόρος κατανάλωσης είναι 2,35 ευρώ και ο ΦΠΑ 0,62 ευρώ, με αποτέλεσμα ο φορολογικός συντελεστής να διαμορφώνεται στο 90%.

• Στα ποτά, ο ειδικός φόρος ανά 100 λίτρα αιθυλικής αλκοόλης διαμορφώνεται στην Ελλάδα στα 2.550 ευρώ και είναι ο 5ος υψηλότερος στην Ευρώπη πίσω από τη Σουηδία, τη Φινλανδία, την Ιρλανδία και τη Μεγάλη Βρετανία. Ωστόσο, η ανάλυση της SpiritsEurope (είναι η Πανευρωπαϊκή Ενωση των Εταιρειών Αλκοολούχων Ποτών), συγκρίνοντας τους φόρους με βάση το διαθέσιμο εισόδημα, έχει καταλήξει στο ότι η Ελλάδα, λόγω χαμηλού εισοδήματος, βρίσκεται στην πρώτη θέση με συντελεστή 242 (έναντι 201 που έχει η Σουηδία).

Μπούμερανγκ η υπερφορολόγηση

Την ώρα που το υπουργείο Οικονομικών εξετάζει σενάρια αύξησης φορολογικών συντελεστών, όπως ο ανώτατος συντελεστής της κλίμακας που σήμερα διαμορφώνεται στο 42% ή οι συντελεστές υπολογισμού του φόρου πολυτελούς διαβίωσης (βαρύνει κυρίως τα Ι.Χ. άνω των 2.000 κυβικών) ή ακόμη και οι συντελεστές των τσιγάρων και των ποτών, πυκνώνουν οι φωνές που υποστηρίζουν ότι η υπερφορολόγηση έχει ήδη οδηγήσει στα αντίθετα αποτελέσματα.

Ο αριθμός των δίλιτρων αυτοκινήτων που βρίσκονται σε κυκλοφορία έχει μειωθεί δραματικά μετά και τη θέσπιση του φόρου πολυτελούς διαβίωσης. Μεγάλο μέρος της κατανάλωσης τσιγάρων έχει στραφεί στα λαθραία προϊόντα ενώ και στα ποτά, το παράνομο εμπόριο είναι ιδιαίτερα «ελκυστικό». καθώς ο φόρος στις γειτονικές χώρες είναι το ένα πέμπτο σε σχέση με τον ελληνικό. Οι «υψηλόμισθοι» έχουν περιοριστεί δραματικά σε αριθμό, καθώς έχουν αυξηθεί οι συναλλαγές εργοδοτών - εργαζομένων «κάτω από το τραπέζι». Αυτό οφείλεται τόσο στις υψηλές κρατήσεις που γίνονται στους εργαζομένους όσο και στις εργοδοτικές εισφορές, οι οποίες παραμένουν από τις υψηλότερες στον κόσμο παρά τη μείωση που έγινε πέρυσι.

Μεγάλο είναι το κίνητρο και στην απόκρυψη συναλλαγών στη λιανική, καθώς κάθε απόδειξη εκτός από τον ΦΠΑ του 23% υποχρεώνει τον επιχειρηματία να καταβάλλει και τον φόρο εισοδήματος του 26%. Ετσι, κρύβοντας μια συναλλαγή 100 ευρώ, ο επιχειρηματίας γνωρίζει ότι τα μισά θα πήγαιναν σε φόρους.

Πώς 40.000 € ετησίως γίνονται τελικά 15.500 €

Το ξέρατε ότι τα τέλη κυκλοφορίας στα αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού στην Ελλάδα είναι τα δεύτερα υψηλότερα σε ολόκληρη την Ευρώπη; Και αυτό διότι η χώρα μας φορολογεί διπλά οποιονδήποτε κινητήρα άνω των 2.000 κυβικών εκατοστών. Εκτός από τα τέλη κυκλοφορίας, ο ιδιοκτήτης του «δίλιτρου» πρέπει να πληρώσει και τον φόρο πολυτελούς διαβίωσης (τον οποίο, μάλιστα, η νέα κυβέρνηση συζητάει να αυξήσει προκειμένου να φέρει στα ταμεία πρόσθετα έσοδα της τάξεως των 20 εκατομμυρίων ευρώ. Τέλη κυκλοφορίας και ειδικός φόρος κατανάλωσης υποχρεώνουν τον ιδιοκτήτη Ι.Χ. να πληρώνει 816 ευρώ ετησίως για ένα Ι.Χ. 151 ίππων που εκπέμπει 167 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα. Το ίδιο αυτοκίνητο φορολογείται περισσότερο μόνο στην Ολλανδία (1.444 ευρώ) σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (Tax Guide). Η Αυστρία επέβαλε πέρυσι φόρο 574 ευρώ, η Ιρλανδία 570 ευρώ και η Ιταλία 429 ευρώ.

Αλλο ενδιαφέρον ερώτημα: Τι ποσοστό του εισοδήματός του καταβάλλει σε φόρους ένας εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα που εκπροσωπεί τη λεγόμενη «μεσαία τάξη»; Η έρευνα του ΟΟΣΑ που ανέδειξε την Ελλάδα «παγκόσμια πρωταθλήτρια στις κρατήσεις για φόρους και ασφαλιστικές εισφορές προσδιόρισε το ποσοστό στο 43,4%. Ομως, αυτές οι κρατήσεις αφορούν σε έναν εργαζόμενο με δύο παιδιά που εισπράττει 1.440 ευρώ τον μήνα μεικτά. Δηλαδή, έναν εργαζόμενο με μέσες καθαρές αποδοχές στα επίπεδα των 1.000 ευρώ. Ο ΟΟΣΑ «έτρεξε» την ίδια έρευνα και για υψηλότερα εισοδήματα. Ποιο είναι το ποσοστό των κρατήσεων που προκύπτει για έναν εργαζόμενο με καθαρές αποδοχές 1.650 ευρώ μηνιαίως; Η «άσκηση» σε πραγματικές συνθήκες καταλήγει σε εντυπωσιακό αποτέλεσμα: ένας εργαζόμενος που εισπράττει 40.000 τον χρόνο καταλήγει να επιστρέφει στο κράτος τα 24.500, δηλαδή το... 61%.

Με βάση τη μελέτη του ΟΟΣΑ, σε έναν οικογενειάρχη με δύο παιδιά και ετήσιες απολαβές της τάξεως των 40.000 ευρώ (2.850 ευρώ μηνιαίως) γίνονται οι ακόλουθες κρατήσεις:

• 10.171 ευρώ για τον φόρο εισοδήματος (σ.σ. περιλαμβάνονται ο φόρος που προκύπτει με βάση την κλίμακα και η εισφορά αλληλεγγύης).

• 7.100 ευρώ ήταν οι ασφαλιστικές εισφορές.

Ετσι, ο εργαζόμενος των 40.000 ευρώ (που κοστίζει 51.540 ευρώ στην επιχείρηση αν προστεθούν και οι εργοδοτικές εισφορές) τελικώς καταλήγει να παίρνει στα χέρια του 23.065 ευρώ τον χρόνο ή 1.650 ευρώ τον μήνα.

Το κεφάλαιο «εφορία», βέβαια, δεν κλείνει εδώ για τον εργαζόμενο. ο οποίος με βάση τα μισθολογικά δεδομένα στην Ελλάδα θεωρείται και «προνομιούχος». (σ.σ. μόνο οι 14 στους 100 εμφανίζουν μεικτές αποδοχές άνω των 2.000 ευρώ σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΚΑ, ενώ για αποδοχές άνω των 3.000 ευρώ η συμμετοχή περιορίζεται περίπου στο 6%).

Από τα 23.065 ευρώ που θα πάρει στην τσέπη του ο εργαζόμενος (μαζί με τα δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και το επίδομα αδείας) σε φόρους θα κατευθυνθούν επιπλέον:

• Αν υποτεθεί ότι ο φορολογούμενος έχει ένα διαμέρισμα 100 τετραγωνικών μέτρων σε μια μεσαία περιοχή με τιμή ζώνης της τάξεως των 1.500 ευρώ, μόνο για τον ΕΝΦΙΑ θα πρέπει να καταβάλει περίπου 600 ευρώ.

• Αν έχει ένα αυτοκίνητο 1.800 κυβικών, μόνο για τα τέλη κυκλοφορίας χρειάζονται 300 ευρώ. Αν μάλιστα το αυτοκίνητο είναι δίλιτρο 8ετίας, ο λογαριασμός μπορεί να εκτιναχθεί στα 815 ευρώ λόγω και του φόρου πολυτελούς διαβίωσης.

• Για να διανύσει με το αυτοκίνητο 15.000 χιλιόμετρα (που είναι και η μέση απόσταση που διανύει ένα όχημα σε ετήσια βάση) χρειάζεται περίπου 1.500 λίτρα βενζίνης. Δεδομένου ότι σε κάθε λίτρο αναλογεί φόρος 0,955 ευρώ, η συγκεκριμένη κατανάλωση φορολογείται με 1.430 ευρώ τον χρόνο.

• Αν θέλει να καπνίζει και ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα (365 τον χρόνο), θα φορολογηθεί γι’ αυτό με επιπλέον 1.170 ευρώ ετησίως (αντιστοιχούν φόροι 3,2 ευρώ σε κάθε πακέτο των τεσσάρων ευρώ).

• Προφανώς τα υπόλοιπα που απομένουν από τον μισθό ο οικογενειάρχης τα καταναλώνει για την κάλυψη των αναγκών της οικογένειας. Αν συνυπολογιστούν οι δαπάνες που προαναφέρθηκαν, απομένει ένα ποσό της τάξεως των 18.500 ευρώ ετησίως, το οποίο βεβαίως υπάγεται στον ΦΠΑ. Αν ληφθεί υπόψη ότι ένα μέσο νοικοκυριό διαθέτει το 70% της δαπάνης σε προϊόντα που φορολογούνται με 23% και ένα 30% στα προϊόντα του 13% (ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, τρόφιμα κ.λπ.), τότε ο ΦΠΑ που αντιστοιχεί σε καταναλωτική δαπάνη 18.500 ευρώ είναι 3.670 ευρώ.

Αν προστεθούν ο φόρος εισοδήματος με την εισφορά αλληλεγγύης (10.170 ευρώ), οι ασφαλιστικές εισφορές (7.100 ευρώ) και οι φόροι στα προϊοντα και στις υπηρεσίες που προαναφέρθηκαν (αθροιστικά 7.190 ευρώ), προκύπτει ότι το συνολικό ποσό που εισπράττει το κράτος από τον συγκεκριμένο φορολογούμενο φτάνει στα 24.460 ευρώ, δηλαδή στο 61% του εισοδήματός του.

   Πηγή: kathimerini.gr

ΠΗΓΗ: https://greek1.blogspot.com/2015/05/blog-post_33.html#ixzz5UkRSGVCf
®1Greek Σκέψου...δεν είναι παράνομο ακόμη